Janus Pannonius: Elegia 11, Ad Somnum, cum dormire nequiret (1466)

Cimmeria seu valle iaces, seu noctis opacae
    axe sub occiduo mollia strata premis:
seu tua gentili madidum te nectare Lemnos
    Pasitheae tepido detinet in gremio.
Seu Iouis ad mensas resides conuiua supernas, 5
    inter syderei numina sancta poli,
Nam quis tam mitem crudelibus inserat vmbris,
    Orci qu˙ag fauces horrida monstra tenent?
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades, et placidus languida membra leva. 10
Septima iam fulget pulsis aurora tenebris,
    pectora vt in duro voluimus aegra thoro.
Multum equidem morbus, sed plus insomnia torquet,
    ante diem vires obruit illa meas.
Quod modo corpus erat, nunc est cutis ossibus haerens, 15
    nunc tantum larua est, qui modo vultus erat.
Comprimo saepè genas, et lentum inuito soporem,
    nec tamen in pressas labitur ille genas.
Tantum dira meis monstra obuersantur ocellis,
    queis nasi ingentes, et Stygiae effigies. 20
Qualeis Alcmaeon, quales cernebat Orestes,
    qualeis tu caeso Romule moeste Remo.
Immites Superi, facileis per littora phocas
    sternitis, et gliri tota cubatur hyems.
Iam pecudum vobis maior quà cura virorum, 25
    at genus hoc vestre semina stirpis habet.
Si tamen Endymion triginta dormijt annos.
    causa erat vt Lunae gaudia longa forent.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades, et placidus languida membra leua. 30
Quod fuit humanae totum tentauimus artis,
    inuenta est nostri nulla medela mali.
Nil rosa, nil violae, nil semina lactucarum,
    nil me cum lolio iuuit Hyoscyamus.
Frustra Aloe, frustra nobis fragrauit anethum, 35
    nec gelidis linier profuit vnguinibus.
Non habuere suas in me vlla papauera vires,
    in me Mandragorae non habuere suas.
Ergò ego vel Phariae possim perferre venenum
    aspidis, vnde tibi mors Cleopatra fuit. 40
Blanda nec arguta Syren me voce resoluat,
    nec Circe Eois Daedala graminibus:
Nec si pollenti tangat mea corpora virga
    Mercurius, qua tu peruigil Arge iaces.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum, 45
    huc ades, et placidus languida membra leua.
Te lethaea parens ad lumina progenuit Nox,
    Cyaneos multo sydere picta sinus:
Praebuit et plantis alas, et cornua fronti,
    ac ferrugineam texuit ipsa togam, 50
Addidit et comites totis tibi moribus aptos,
    in quibus est segnis Torpor et vda Quies.
Sunt et mordaces pulsura Obliuia curas,
    sunt testudineos Ocia nacta pedes.
Muta sed in primis tibi adesse Silentia iussit, 55
    assiduae murmur quae procul omne fugant.
His tu quicquid agis semper stipare ministris,
    his quicquid toto viuit in orbe domas.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades, et placidus languida membra leua. 60
Serus ab obscuris te suscitat Hesperus antris,
    clarus in atra iterum Lucifer antra fugat.
Luce vacas ipsiue tibi, dulciue Lyaeo,
    facta è nigranti fulcra premens Hebeno.
In tenebris volitas, et latum spargis in orbem 65
    lecta soporiferis grana papaueribus,
Quae postquàm in terras ceciderunt, oppida, et vrbes,
    aequoris et fluctus, et nemora alta silent.
Tu potes et patulo luctanteis aëre ventos,
    tu potes et rapidi sistere solis equos. 70
Si libeat, stabunt iam fusi nubibus hymbres,
    haerebunt medio fulmina torta polo.
Te quondam custos aurati velleris Hydrus,
    sensit et anguineis torua Medusa comis.
Dum tibi juncta fouet Tithonum longius Eos, 75
    in Iouis officium nox geminauit iter.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades et placidus languida membra leva.
Non ego te hostileis iubeo defigere turmas,
    caedibus vt subitis castra inimica premam, 80
Fraude nec audaci magnum sopire Tonantem,
    Iunonis toties quod meruere preces:
Vel cum decepto Tirynthia vela marito,
    egit ab Iliacis littora Cöa vadis,
Vel cum cedentes Phrygibus miserata Pelasgos, 85
    callida in Idaeis rupibus accubuit:
Obsequium posco, diuum quod nemo queratur,
    quod pater aethereus consulat ipse boni.
Obsequium posco tutum tibi, et vtile nobis,
    nam nec seruari per tua damna velim, 90
Quòd nisi tu nostros claudas paulisper ocellos,
    Aeternum claudat mox tua furva soror.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades et placidus languida membra leva.
Non ingratus ero, viridi de cespite surget 95
    fumatura tuis haud semel ara sacris.
Hic tibi ponetur tenerum iecur anseris albi,
    altera cristatus victima gallus erit.
Haec super adijciam flaui duo cymbia mellis,
    ac totidem lactis cymbia mixta mero. 100
Alme pater rerum, miserae pars optima vitae,
    mens simul et corpus quo recreante vigent,
Index venturi, superas qui mittis ad oras
    somnia per geminas illa vel illa fores:
Sic tibi parua dies, et sic nox annua semper, 105
    nec desit longae copia desidiae,
Sic sine fine tuo facilem se praestet amori,
    inter Acidalias maxima Naiadas.
Huc ades ô hominum simul et rex Somne deorum,
    huc ades et placidus languida membra leva. 110