| |
|
| |
Quis nescit, Volusi Bithynice, qualia demens |
| |
Aegyptos portenta colat? crocodilon adorat |
| |
pars haec, illa pauet saturam serpentibus
ibin. |
| |
effigies sacri nitet aurea
cercopitheci |
| 5 |
dimidio magicae resonant ubi Memnone
chordae |
| |
atque uetus Thebe centum iacet obruta portis.
|
| |
illic aeluros, hic piscem fluminis,
illic |
| |
oppida tota canem uenerantur, nemo
Dianam. |
| |
porrum et caepe nefas uiolare et frangere
morsu |
| 10 |
(o sanctas gentes, quibus haec nascuntur in
hortis |
| |
numina!), lanatis animalibus abstinet
omnis |
| |
mensa, nefas illic fetum iugulare
capellae: |
| |
carnibus humanis uesci licet. attonito
cum |
| |
tale super cenam facinus narraret
Vlixes |
| 15 |
Alcinoo, bilem aut risum fortasse
quibusdam |
| |
mouerat ut mendax aretalogus. ‘in mare
nemo |
| |
hunc abicit saeua dignum ueraque
Charybdi, |
| |
fingentem inmanis Laestrygonas et Cyclopas? |
| |
nam citius Scyllam uel concurrentia saxa |
| 20 |
Cyaneis plenos et tempestatibus utres |
| |
crediderim aut tenui percussum uerbere
Circes |
21 uerbere Ω :
uimine dubitanter Nisbet || |
| |
et cum remigibus grunnisse Elpenora
porcis. |
| |
tam uacui capitis populum Phaeaca
putauit?’ |
| |
sic aliquis merito nondum ebrius et minimum
qui |
| 25 |
de Corcyraea temetum duxerat urna; |
| |
solus enim haec Ithacus nullo sub teste
canebat. |
| |
nos miranda quidem sed nuper consule
Iunco |
| |
gesta super calidae referemus moenia
Copti, |
| |
nos uolgi scelus et cunctis grauiora
coturnis; |
| 30 |
nam scelus, a Pyrrha quamquam omnia
syrmata
uoluas, |
| |
nullus apud tragicos populus facit. accipe
nostro |
| |
dira quod exemplum feritas produxerit
aeuo. |
| |
Inter finitimos uetus atque
antiqua simultas, |
| |
inmortale odium et numquam sanabile uulnus,
|
| 35 |
ardet adhuc Ombos et Tentura. summus
utrimque |
| |
inde furor uolgo, quod numina
uicinorum |
| |
odit uterque locus, cum solos credat
habendos |
| |
esse deos quos ipse colit. sed tempore
festo |
| |
alterius populi rapienda occasio
cunctis |
| 40 |
uisa inimicorum primoribus ac ducibus,
ne |
| |
laetum hilaremque diem, ne magnae gaudia
cenae |
| |
sentirent positis ad templa et compita
mensis |
| |
peruigilique toro, quo nocte ac luce
iacentes |
43 quo . . .
iacentes Ruperti : quem . . . calentem
Plathner : quem . . . iacentem Ω || |
| |
septimus interdum sol inuenit. horrida
sane |
| 45 |
Aegyptos, sed luxuria, quantum ipse notaui, |
| |
barbara famoso non cedit turba Canopo. |
| |
adde quod et facilis uictoria de madidis et |
| |
blaesis atque mero titubantibus. inde uirorum |
| |
saltatus nigro tibicine, qualiacumque |
| 50 |
unguenta et flores multaeque in fronte coronae: |
| |
hinc ieiunum odium. sed iurgia prima sonare |
| |
incipiunt; animis ardentibus haec tuba rixae. |
| |
dein clamore pari concurritur, et uice teli |
| |
saeuit nuda manus. paucae sine uolnere malae, |
| 55 |
uix cuiquam aut nulli toto certamine
nasus |
| |
integer. aspiceres iam cuncta per agmina
uoltus |
| |
dimidios, alias facies et hiantia
ruptis |
| |
ossa genis, plenos oculorum sanguine
pugnos. |
| |
ludere se credunt ipsi tamen et
puerilis |
| 60 |
exercere acies quod nulla cadauera
calcent. |
| |
et sane quo tot rixantis milia
turbae, |
| |
si uiuunt omnes? ergo acrior impetus et
iam |
| |
saxa inclinatis per humum quaesita lacertis
|
| |
incipiunt torquere, domestica
seditioni |
64 seditioni
H. Valesius e scholiis : seditione Ω || |
| 65 |
tela, nec hunc lapidem, qualis et Turnus et
Aiax, |
| |
uel quo Tydides percussit pondere
coxam |
| |
Aeneae, sed quem ualeant emittere
dextrae |
| |
illis dissimiles et nostro tempore
natae. |
| |
nam genus hoc uiuo iam decrescebat
Homero, |
| 70 |
terra malos homines nunc educat atque
pusillos; |
| |
ergo deus, quicumque aspexit, ridet et
odit. |
| |
a deuerticulo repetatur fabula.
postquam |
| |
subsidiis aucti, pars altera promere
ferrum |
| |
audet et infestis pugnam instaurare
sagittis. |
| 75 |
terga fugae celeri praestant instantibus
Ombis |
| |
qui uicina colunt umbrosae Tentura
palmae. |
| |
labitur hinc quidam nimia formidine
cursum |
77 hinc
P1O : hic Φ || |
| |
praecipitans capiturque. ast illum in plurima
sectum |
| |
frusta et particulas, ut multis mortuus
unus |
| 80 |
sufficeret, totum corrosis ossibus
edit |
| |
uictrix turba, nec ardenti decoxit
aeno |
| |
aut ueribus, longum usque adeo tardumque
putauit |
| |
expectare focos, contenta cadauere
crudo. |
| |
hic gaudere licet quod non uiolauerit
ignem, |
84 licet
Tugwell : libet Ω || |
| 85 |
quem summa caeli raptum de parte,
Prometheu, |
85-86
Prometheu, / donasti Griffith : Prometheus (Promethea
P1) / donauit Ω || |
| |
donasti terris; elemento gratulor, et
te |
| |
exultare reor. sed qui mordere
cadauer |
| |
sustinuit nil umquam hac carne libentius
edit; |
| |
nam scelere in tanto ne quaeras et dubites an
|
| 90 |
prima uoluptatem gula senserit, ultimus
ante |
90 ante
ς, Housman : autem Ω || |
| |
qui stetit, absumpto iam toto corpore
ductis |
| |
per terram digitis aliquid de sanguine
gustat. |
| |
Vascones, ut fama est, alimentis talibus
usi |
93 usi
Φ : olim PFOTU || |
| |
produxere animas, sed res diuersa, sed
illic |
| 95 |
fortunae inuidia est bellorumque ultima,
casus |
| |
extremi, longae dira obsidionis
egestas. |
| |
huius enim, quod nunc agitur,
miserabile debet |
97-98
deleuit Guietus || |
| |
exemplum esse cibi, sicut modo
dicta mihi gens. |
98 cibi (tibi
G), sicut modo Ω : tibi, si cui, modo Housman
|| |
| |
post omnis herbas, post cuncta animalia,
quidquid |
| 100 |
cogebat uacui uentris furor, hostibus
ipsis |
| |
pallorem ac maciem et tenuis miserantibus
artus, |
| |
membra aliena fame lacerabant, esse
parati |
| |
et sua. quisnam hominum ueniam dare quisue
deorum |
| |
uentribus abnueret dira atque inmania
passis |
104 uentribus
H. Valesius : uiribus Φ: urbibus PU || |
| 105 |
et quibus illorum poterant ignoscere
manes |
| |
quorum corporibus uescebantur? melius
nos |
| |
Zenonis praecepta monent,
nec enim omnia quidam |
107b-108a nec . . . putant
deleuit Francke || |
| |
pro uita facienda putant
sed Cantaber unde |
| |
Stoicus, antiqui praesertim aetate
Metelli? |
| 110 |
nunc totus Graias nostrasque habet orbis
Athenas, |
| |
Gallia causidicos docuit facunda
Britannos, |
| |
de conducendo loquitur iam rhetore
Thyle. |
| |
nobilis ille tamen populus, quem diximus, et
par |
| |
uirtute atque fide sed maior clade
Zacynthos |
| 115 |
tale quid excusat: Maeotide saeuior
ara |
| |
Aegyptos. quippe illa nefandi Taurica
sacri |
| |
inuentrix homines, ut iam quae carmina tradunt
|
| |
digna fide credas, tantum immolat; ulterius
nil |
| |
aut grauius cultro timet hostia. quis modo
casus |
| 120 |
inpulit hos? quae tanta fames infestaque
uallo |
| |
arma coegerunt tam detestabile
monstrum |
| |
audere? anne aliam terra Memphitide
sicca |
| |
inuidiam facerent nolenti surgere
Nilo? |
| |
qua nec terribiles Cimbri nec Brittones
umquam |
| 125 |
Sauromataeque truces aut inmanes Agathyrsi, |
| |
hac saeuit rabie | inbelle et
inutile uolgus |
| |
paruula fictilibus solitum dare uela phaselis |
| |
et breuibus pictae remis incumbere testae. |
| |
nec poenam sceleri inuenies nec digna parabis |
| 130 |
supplicia his populis, in quorum mente pares
sunt |
| |
et similes ira atque fames. mollissima
corda |
| |
humano generi dare se natura
fatetur, |
| |
quae lacrimas dedit. haec nostri pars optima
sensus. |
| |
plorare ergo iubet causam dicentis
amictum |
134 amictum
Courtney : amici Ω || |
| 135 |
squaloremque rei, pupillum ad iura
uocantem |
| |
circumscriptorem, cuius manantia
fletu |
| |
ora puellares faciunt incerta
capilli. |
| |
naturae imperio gemimus, cum funus
adultae |
| |
uirginis occurrit uel terra clauditur
infans |
| 140 |
ut minor igne rogi. quis enim bonus et face dignus |
140 ut Schrader :
et Ω || |
| |
arcana, qualem Cereris uolt esse sacerdos, |
| |
ulla aliena sibi credit mala? separat hoc nos |
| |
a grege mutorum, atque adeo uenerabile soli |
143 adeo Nisbet :
ideo Ω || |
| |
sortiti ingenium diuinorumque capaces |
| 145 |
atque exercendis pariendisque artibus
apti |
145 pariendisque OU : ***iendisque P :
capiendisque ΦΣ || |
| |
sensum a caelesti demissum traximus arce,
|
| |
cuius egent prona et terram spectantia.
mundi |
| |
principio indulsit communis conditor
illis |
| |
tantum animas, nobis animum quoque, mutuus ut
nos |
| 150 |
adfectus petere auxilium et praestare
iuberet, |
| |
dispersos trahere in populum, migrare
uetusto |
| |
de nemore et proauis habitatas linquere
siluas, |
| |
aedificare domos, laribus coniungere nostris |
| |
tectum aliud, tutos uicino limine somnos |
| 155 |
ut conlata daret fiducia, protegere armis |
| |
lapsum aut ingenti nutantem uolnere ciuem, |
| |
communi dare signa tuba, defendier isdem |
| |
turribus atque una portarum claue teneri. |
| |
sed iam serpentum maior concordia. parcit |
| 160 |
cognatis maculis similis fera. quando
leoni |
| |
fortior eripuit uitam leo? quo nemore
umquam |
| |
expirauit aper maioris dentibus
apri? |
| |
Indica tigris agit rabida cum tigride
pacem |
| |
perpetuam, saeuis inter se conuenit
ursis. |
| 165 |
ast homini ferrum letale incude nefanda |
| |
produxisse parum est, cum rastra et sarcula
tantum |
| |
adsueti coquere et marris ac uomere
lassi |
| |
nescierint primi gladios extendere
fabri. |
168 extendere
PATSang. : extundere Φ : excudere LO || |
| |
aspicimus populos quorum non sufficit
irae |
| 170 |
occidisse aliquem, sed pectora, bracchia,
uoltum |
| |
crediderint genus esse cibi. quid diceret
ergo |
| |
uel quo non fugeret, si nunc haec monstra
uideret |
| |
Pythagoras, cunctis animalibus abstinuit
qui |
| |
tamquam homine et uentri indulsit non omne
legumen? |
| |
|
