|
|
|
| |
|
EPISTVLA
AD SERENAM |
C. M. 31 (40) |
| |
| |
Orphea cum primae sociarent numina
taedae |
| |
ruraque conpleret Thracia
festus Hymen, |
| |
certauere ferae picturataeque
uolucres |
| |
dona suo uati quae potiora
darent, |
| 5 |
quippe antri memores, cautes ubi saepe
sonorae |
| |
praebuerant dulci mira
theatra lyrae: |
| |
Caucaseo crystalla ferunt de uertice
lynces, |
| |
grypes Hyperborei pondera
fulua soli; |
| |
furatae Veneris prato per inane
columbae |
| 10 |
florea conexis serta tulere
rosis, |
| |
fractaque nobilium ramis electra
sororum |
11 fractaque
O ] lapsaque uel fletaque Heinsius || |
| |
cycnus oloriferi uexit ab
amne Padi, |
| |
et Nilo Pygmaea grues post bella
remenso |
| |
ore gerunt rubri germina
cara maris; |
14 gerunt
temptaui : regunt C : legunt C || |
| 15 |
uenit et extremo Phoenix longaeuus ab
Euro |
| |
adportans unco cinnama rara
pede: |
| |
nulla auium pecudumque fuit quae ferre
negaret |
| |
uectigal meritae coniugiale
lyrae. |
| |
tunc opibus totoque Heliconis sedula
regno |
| 20 |
ornabat propriam Calliopea
nurum. |
| |
ipsam praeterea dominam stellantis
Olympi |
| |
ad nati thalamos ausa rogare
parens. |
| |
nec spreuit regina deum, nec matris
honore |
| |
uel iusto uatis ducta fauore
pii, |
| 25 |
qui sibi carminibus totiens lustrauerat
aras |
| |
Iunonis blanda numina uoce
canens |
| |
proeliaque altisoni referens Phlegraea
mariti, |
| |
Titanum fractas Enceladique
minas. |
| |
ilicet aduentu noctem dignata
iugalem |
| 30 |
addidit augendis munera
sacra toris, |
| |
munera mortales non admittentia
cultus, |
| |
munera quae solos fas
habuisse deos. |
| |
sed quod Threicio Iuno placabilis
Orphei, |
| |
hoc poteris uotis esse,
Serena, meis. |
| 35 |
illius expectant famulantia sidera
nutum: |
| |
sub pedibus regitur terra
fretumque tuis. |
| |
non ego, cum peterem, sollemni more
procorum |
| |
promisi gregibus pascua
plena meis, |
| |
nec quod mille mihi lateant sub palmite
colles |
| 40 |
fluctuet et glauca pinguis
oliua coma, |
| |
nec quod nostra Ceres numerosa falce
laboret |
| |
aurataeque ferant culmina
celsa trabes. |
| |
suffecit mandasse deam: tua littera
nobis |
| |
et pecus et segetes et domus
ampla fuit. |
| 45 |
inflexit soceros et maiestate
petendi |
| |
texit pauperiem nominis
umbra tui. |
| |
quid non perficeret scribentis uoce
Serenae |
| |
uel genius regni uel
pietatis amor? |
| |
| |
Atque utinam sub luce tui contingeret
oris |
| 50 |
coniugis et castris et solio
generi |
| |
optatum celebrate diem! me iungeret
auspex |
| |
purpura, me sancto cingeret
aula choro, |
| |
et mihi qua scriptis desponderat ante
puellam |
53 qua
temptaui : quam C : quae C || |
| |
coniugiis eadem pronuba
dextra daret. |
| 55 |
nunc medium quoniam uotis maioribus
aequor |
| |
inuidet et Libycae dissidet
ora plagae, |
| |
saltem absens, regina, faue reditusque
secundos |
| |
adnue sidereo laeta
supercilio. |
| |
terrarum tu pande uias, tu mitibus
Euris |
| 60 |
aequora pacari prosperiora
iube, |
| |
ut tibi Pierides doctumque fluens
Aganippe |
| |
debita seruato uota cliente
canant. |
| |
| |
|
| |
| |
De Concha Serenae |
C. M. 45
(55) |
| |
| |
Transferat huc liquidos fontes Heliconia
Nais |
| |
et patulo conchae diuitis
orbe fluat; |
2 orbe
C ] ore C || |
| |
namque latex doctae qui lauerit ora
Serenae |
| |
ultra Pegaseas numen habebit
aquas. |
4 numen
C ] nomen C || |
| |
| |
De Chlamyde et Phrenis
Eqvi
Honorio Avgusto a Serena
Missis |
C. M. 46
(72) |
| |
| |
Non semper clipei metuendum gentibus
orbem |
| |
dilecto studiosa parens fabricabat
Achilli, |
| |
Lemnia nec semper supplex ardentis
adibat |
| |
antra dei, nato galeam factura
comantem, |
| 5 |
sed placidos etiam cinctus et mitia
pacis |
5 et O
] sed Heinsius || |
| |
ornamenta dabat, bello quibus ille
peracto |
| |
conspicuus reges inter fulgeret
Achiuos. |
| |
ipsa manu chlamydes ostro texebat et
auro, |
| |
frenaque quae uolucrem Xanthum Baliumque
decerent |
| 10 |
aequore quaesitis onerabat sedula
gemmis. |
| |
at tibi diuersis, princeps altissime,
certant |
| |
obsequiis soceri. Stilicho Mauortia
confert |
| |
munera, barbaricas strages Rhenique
triumphos. |
| |
reginae contenta modum seruare
Serena |
| 15 |
in tua sollicitas urget uelamina
telas. |
| |
| |
De Phreno Phaleris et Cingulo Eqvi
Honorio Avgusto a Serena Missis |
C. M. 47
(73) |
| |
| |
O felix sonipes, tanti cui frena
mereri |
| |
numinis et sacris licuit seruire
lupatis, |
| |
seu tua per campos uento iuba lusit
Hiberos, |
| |
seu te Cappadocum gelida sub ualle
natantem |
| 5 |
Argaeae lauere niues, seu laeta
solebas |
5 lauere
C : lauare C || |
| |
Thessaliae rapido perstringere pascua
cursu, |
| |
accipe regales cultus et crine
superbus |
| |
erecto uirides spumis perfunde
zmaragdos. |
| |
luxuriant tumido gemmata monilia
collo, |
| 10 |
nobilis auratos iam ‘purpura uestiat
arnios, |
| |
et medium te zona liget’ uariata
colorum |
| |
floribus et castae manibus sudata
Serenae, |
| |
Persarum gentile decus. sic quippe
laborat |
| |
maternis studiis nec dedignatur
equestres |
| 15 |
moliri phaleras, genero latura
decorem. |
| |
| |
De Zona
Equi
Arcadio Augusto a Serena
Missa |
C. M. 48
(70) |
| |
| |
Accipe parua tuae, princeps uenerande,
sororis |
| |
munera, quae manibus texuit
ipsa suis, |
| |
dumque auro phalerae, gemmis dum frena
renident, |
| |
hac uterum zona cinge
frementis equi, |
| 5 |
siue illum Armeniis aluerunt gramina
campis |
| |
turbidus Argaea seu niue
lauit Halys, |
| |
sanguineo uirides morsu uexare
zmaragdos |
| |
et Tyrio dignum terga rubere
toro. |
| |
o quantum formae sibi conscius erigit
armos |
| 10 |
spargit ut excussis colla
superba iubis! |
10 ut Heinsius : et
C : omisit C || |
| |
augescit breuitas doni pietate
Serenae, |
| |
quae uolucres etiam
fratribus ornat equos. |
| |
| |
De Zona
a
Serena Arcadio Augusto Missa |
Sp. 4 |
| |
| |
Stamine resplendens et mira textilis
arte |
| |
balteus alipedis regia terga
liget, |
| |
quem decus Eoo fratri pignusque
propinqui |
| |
sanguinis Hesperio misit ab
orbe soror. |
| 5 |
hoc latus adstrigni uelox optaret
Arion, |
| |
hoc proprium uellet cingere
Castor equum. |
| |
| |
|
| |
|
LAVS SERENAE |
C. M. 30
(29) |
| |
| |
Dic, mea Calliope,
tanto cur tempore differs |
| |
Pierio meritam serto redimire
Serenam? |
| |
uile putas donum, solitam consurgere
gemmis |
| |
et rubro radiare mari si floribus
ornes |
| 5 |
reginae regina comam? sed floribus
illis, |
| |
quos neque frigoribus Boreas nec Sirius
urit |
| |
aestibus, aeterno sed ueris honore
rubentes |
| |
fons Aganippaea Permessius educat
unda: |
| |
unde piae pascuntur apes et prata
legentes |
| 10 |
transmittunt saeclis Heliconia mella
futuris. |
| |
Dignius an uates alios
exercuit unum |
| |
femineae uirtutis opus? consorte
redempto |
| |
casta maritali successit Thessala
fato |
| |
inque suos migrare uirum non abnuit
annos. |
14 abnuit
C : abnegat C : abneget C || |
| 15 |
hoc Grai memorant. Latiis mouet ora
Camenis |
| |
praescia fatorum Tanaquil, rediensque per
undas |
| |
Cloelia Thybrinas, et eodem flumine
ducens |
| |
Claudia uirgineo cunctantem crine
Cybelen. |
| |
anne aliud toto molitur carminis
actu |
| 20 |
Maeonii mens alta senis? quod stagna
Charybdis |
| |
armauit. quod Scylla canes, quod pocula
Circe, |
| |
Antiphatae uitata fames surdoque
carina |
| |
remige Sirenum cantus transuecta
tenaces, |
| |
lumine fraudatus Cyclops, contempta
Calypso, |
| 25 |
Penelopae decus est, uni cui tanta
paratur |
| |
scaena pudicitiae. terrae pelagique
labores |
| |
et totidem saeui bellis quot fluctibus
anni |
| |
coniugii docuere fidem. sit Claudia
felix |
| |
teste dea castosque probet sub numine
mores |
| 30 |
absoluens puppisque moras crimenque
pudoris; |
| |
Penelope trahat arte procos fallatque
furentes |
| |
stamina nocturnae relegens Laertia
telae: |
| |
non tamen audebunt titulis certare
Serenae. |
| |
Quod si nobilitas
cunctis exordia pandit |
| 35 |
laudibus atque omnes redeunt in semina
causae, |
| |
quis uenerabilior sanguis, quae maior
origo |
| |
quam regalis erit? non hoc priuata
dedere |
| |
limina nec tantum poterat contingere
numen |
| |
angustis laribus: patruo te principe
celsam |
| 40 |
bellipotens inlustrat auus, qui signa
Britanno |
| |
intulit Oceano Gaetulaque reppulit
arma. |
| |
claram Scipiadum taceat Cornelia
gentem |
| |
seque minus iactet Libyeis dotata
tropaeis. |
| |
cardine tu gemino laurus praetendis
auitas: |
| 45 |
inde Caledoniis, Australibus inde
parentum |
| |
cingeris exuuiis. necdum moderamina
mundi |
| |
sumpserat illa domus, cum te Lucina
beatis |
| |
ederet astrorum radiis, o maxima
rerum |
| |
gloria: post genitam didicit regiiare
Serenam. |
| 50 |
Quid dignum memorare
tuis, Hispania, terris |
| |
uox humana ualet? primo leuat aequore
solem |
| |
India: tu fessos exacta luce
iugales |
| |
proluis inque tuo respirant sidera
fluctu. |
| |
diues equis, frugum facilis, pretiosa
metallis, |
| 55 |
principibus fecunda piis: tibi saecula
debent |
| |
Traianum; series his fontibus Aelia
fluxit; |
| |
hinc senior pater, hinc iuuenum diademata
fratrum. |
| |
namque aliae gentes, quas foedere Roma
recepit |
| |
aut armis domuit, uarios aptantur in
usus |
| 60 |
imperii: Phariae segetes et Punica
messis |
| |
castrorum deuota cibo; dat Gallia robur
militis; |
| |
Illyricis undant equitatibus alae;
|
| |
sola nouum Latiis uectigal Hiberia
rebus |
| |
contulit Augustos. fruges, aeraria,
miles |
| 65 |
undique conueniunt totoque ex orbe
leguntur: |
| |
haec generat qui cuncta regant. nec laude
uirorum |
| |
censeri contenta fuit, nisi matribus
aeque |
| |
uinceret et gemino certatim splendida
sexu |
| |
Flaccillam Mariamque daret pulchramque
Serenam. |
| 70 |
Te nascente ferunt per
pinguia culta tumentem |
| |
diuitiis undasse Tagum; Callaecia
risit |
| |
floribus et roseis formosus Turia
ripis |
72 Turia
Stoecker : Duria O || |
| |
uellere purpureo passim mutauit
ouile; |
| |
Cantaber Oceanus uicino litore
gemmas |
| 75 |
expuit, effossis nec pallidus Astur
oberrat |
| |
montibus; oblatum sacris natalibus
aurum |
| |
uul o uena uomit, Pyrenaeisque sub
antris |
| |
ignea flumineae legere ceraunia
Nymphae; |
| |
uaeque relabentes undas aestumque
secutae |
| 80 |
in refluos uenere palam Nereides
amnes |
| |
confessae plausu dominam cecinere
futuris |
| |
auspicium thalamis. alio tum paruus in
axe |
| |
creseebat Stilicho uotique ignarus
agebat, |
| |
debita cui longe coniunx penitusque
remoto |
| 85 |
orbe parabatur tanti Concordia
fati. |
| |
Nec tua mortalis
meruit cunabula nutrix. |
| |
ubera prima dabant gremiis redolentibus
Horae |
| |
ternaque te nudis innectens Gratia
membris |
| |
adflauit docuitque loqui. quacumque per
herbam |
| 90 |
reptares, fulgere rosae, candentia
nasei |
| |
lilia; si placido cessissent lumina
somno, |
| |
purpura surgebat uiolae, factura
cubile |
| |
gramineum, uernatque tori regalis
imago. |
| |
omina non audet genetrix tam magna
fateri |
| 95 |
successusque suos areani conscia
uoti |
| |
spe trepidante
tegit. Gestabat Honorius
arto |
| |
te pater amplexu. quotieiis ad limina
princeps |
| |
Theodosius priuatus adhue fraterna
ueniret, |
| |
oscula libabat teque ad sua tecta
ferebat |
| 100 |
laetior. in matrem teneris conuersa
querellis |
| |
‘quid? me de propriis auferre penatibus!’
inquis; |
| |
‘imperat hic semper!’ praesagia
luserat error |
| |
et dedit augurium regnis infantia
linguae. |
| |
defuncto genitore tuo sublimis
adoptat |
| 105 |
te patruus, magnique animo solacia
luctus |
| |
restituens propius quam si genuisset
amauit |
| |
defuncti fratris subolem; nec carior
olim |
| |
mutua Ledaeos deuinxit cura
Laconas. |
| |
addidit et proprio germana uocabula
nato |
| 110 |
quaque datur fratris speciem -,ibi reddit
adempti. |
| |
denique cum rerum summas electus
habenas |
| |
susciperet, non ante suis inpendit
amorem |
| |
pignoribus quam te pariter fidamque
sororem |
| |
litus ad Eoum terris aceiret
Hiberis. |
| 115 |
Deseritur iam ripa
Tagi Zephyrique relictis |
| |
sedibus Aurorae famulas properatur ad
urbes. |
| |
incedunt geminae, proles fraternal.
puellae, |
| |
inde Serena minor, prior hinc Thermantia
natu, |
| |
expertes thalami, quarum Cythereia
necdum |
| 120 |
sub iuga ceruices niueas Hymenaeus
adegit. |
| |
utraque luminibus timidum micat, utraque
pulchro |
| |
excitat ore faces. quales Latonia
uirgo |
122 quales Heinsius
: qualis O || |
| |
et solo Ioue nata soror cum forte
reuisunt |
| |
aequorei sortem patrui (spumantia
cedunt |
| 125 |
aequora castarum gressus uenerata
dearum; |
| |
non ludit Galatea procax, non inprobus
audet |
| |
tangere Cymothoen Triton totoque
seueros |
| |
indicit mores pelago pudor ipsaque
Proteus |
| |
arcet ab amplexu turpi Neptunia
monstra): |
| 130 |
tales sceptriferi uisurae tecta
parentis |
| |
limen Honoriades penetrant regale
sorores. |
| |
ambas ille quidem patrio conplexus
amore, |
| |
sed merito pietas in te prooliuior
ibat. |
| |
et quotiens, rerum moles ut publica
cogit, |
| 135 |
tristior aut ira tumidus flagrante
redibat, |
| |
cum patrem nati fugerent atque ipsa
timeret |
| |
commotum Flaccilla uirum, tu sola
frementem |
| |
frangere, tu blando poteras sermone
mederi! |
| |
adloquiis haerere tuis, secreta
fideli |
| |
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - |
| 140 |
prisca puellares reuerentia transilit
annos. |
| |
non talem Triuiae confert laudator
Homerus |
| |
Alcinoo genitam, quae, dum per litora
uestes |
| |
explicat et famulas exercet laeta
choreis, |
| |
auratam iaculata pilam post naufraga
somni |
| 145 |
otia progressum foliis expauit
Vlixem. |
| |
Pierius labor et
ueterum tibi carmina uatum |
| |
ludus erat: quos Zmyrna dedit, quos Mantua
libros |
| |
percurrens damnas Helenam nec parcis
Elissae. |
| |
nobiliora tenent animos exempla
pudicos, |
| 150 |
Laodamia sequens remeantem rursus ad
umbras |
| |
Phylaciden et prona ruens Capaneia
coniunx, |
| |
communes ardente uiro mixtura
fauillas, |
| |
et grauis incumbens casto Lucretia
ferro, |
| |
uulnere quae proprio facinus testata
tyranni |
| 155 |
armauit patriae iustos in bella
dolores: |
| |
exule Tarquinio memorandaque concidit
uno |
| |
ulta pudicitiam libertatemque
cruore. |
| |
talia facta libens non tu uirtute
minore, |
| |
sed fato meliore
legis. Iam nubilis
aetas |
| 160 |
principe sollicito uotis erexerat
aulam |
| |
incertis quem tanta tori fortuna
maneret. |
| |
antiquos loquitur Musarum pagina
reges. |
| |
qui dira sub lege procos certare
iuberent, |
163 dira C : dura
C || |
| |
empturos thalamum dubii discrimine
leti, |
| 165 |
et sua crudeles gauderent pignora
mortis |
| |
ambitione peti. curru Pisaea
marino |
| |
fugit tela Pelops (nam perfidus obice
regis |
| |
prodidit Oenomai deceptum Myrtilus
axem); |
| |
Hippomenes trepidus cursu ferroque
secutam |
| 170 |
aurato uolucrem flexit Schoeneida
pomo; |
| |
Herculeas uidit fluuio luctante
palaestras |
| |
moenibus ex altis Calydon pretiumque
laboris |
172 laboris C :
labori C || |
| |
Deianira fuit, cum pectore uictor
anhelo |
173 pectore C :
pectora C || |
| |
Alcides fremeret retroque Achelous
abiret |
174 fremeret O ]
premeret c || |
| 175 |
decolor: attonitae stringebant uulnera
Nymphae; |
| |
saucia truncato pallebant flumina
cornu. |
| |
te non Hesperidum pomis, non amne
subacto, |
| |
non socerum fallente rota, sed iudice
dignus |
| |
Augusto uariis Stilicho spectatus in
armis |
| 180 |
accipit et regni dotes uirtute
parauit. |
| |
saepe duces meritas bello tribuere
coronas: |
| |
hunc cingit muralis honos; hunc ciuica
quercus |
| |
nexuit; hunc domitis ambit rostrata
carinis; |
| |
solus militiae mira mercede
iugalem |
| 185 |
promeruit Stilicho socero referente
coronam. |
| |
Agnouit patrui similem
Thermantia curam: |
| |
nupsit et illa duci; sed longe fata
sororis |
| |
inferiora tuis. alio tibi lumine
taedas |
| |
accendit Romana Salus magnique
decoris |
189 magnique decoris
Burmannus : [various crap] C || |
| 190 |
coniugium fit causa tuum. dilectus,
equorum, |
| |
quos Phrygiae matres Argaeaque gramina
pastae |
| |
semine Cappadocum sacris praesepibus
edunt, |
| |
primus honos. gemino mox inde e germine
duxit |
| |
agmina commissosque labor sic gessit
honores |
| 195 |
ut semper merito princeps, cum magna
dedisset, |
| |
deberet maiora tamen. si bellica
nubes |
| |
ingrueret, quamuis annis et iure
minori |
| |
cedere grandaeuos equitum peditumque
magistros |
| |
aspiceres totumque palam permittere
Martem, |
| 200 |
nec gradus aetatisque pudor senioribus
obstat |
| |
ne iuueni parere uelint. ceu flamine
molli |
| |
tranquillisque fretis clauum sibi quisque
regendum |
| |
uindicat; incumbat si turbidus Auster et
unda |
| |
pulset utrumque latus, posito certamine
nautae |
| 205a |
contenti meliore manu seseque
ratemque |
| 205b |
unius imperiis tradunt artemque
pauore |
| |
confesses finem studiis fecere
procellae: |
| |
hand aliter Stilicho, fremuit cum Thracia
belli |
| |
tempestas, cunctis pariter cedentibus
unus |
| |
eligitur ductor. suffragia quippe
peregit |
| 210 |
index uera timor; uictus ratione
salutis |
| |
ambitus et pulsus iacuit formidine
liuor. |
| |
Quis tibi tum
per membra tremor quantaeque
cadebant |
| |
ubertim lacrimae, cum saeua uocantibus
arma |
| |
iam lituis madido respectans limina
uultu |
| 215 |
optares reducem galeaeque inserta
minaci |
| |
oscula cristati raperes festina
mariti! |
| |
gaudia quae rursus, cum post uictricia
tandem |
| |
classica sidereas ferratum pectus in
ulnas |
| |
exciperes, castae tuto per dulcia
noctis |
| 220 |
otia pugnarum seriem narrare
iuberes! |
| |
non illo nitidos umquam bellante
capillos |
| |
comere, non solitos gemmarum sumere
cultus: |
| |
numinibus uotisque uacas et supplice
crine |
| |
uerris humum; teritur neglectae gratia
formae, |
| 225 |
cum proprio reditura
uiro. Nec deside
cura |
| |
segnis marcet amor: laudem prudentia
belli |
| |
feminea pro parte subit. dum gentibus
ille |
| |
confligit, uigili tu prospicis omnia
sensu, |
| |
ne quid in absentem uirtutibus obuia
semper |
| 230 |
audeat inuidiae rabies neu feruor
iniquus, |
| |
ne qua procul positis furto subsederit
armis |
| |
calliditas nocitura domi. tu sedula
quondam, |
| |
Rufino meditante nefas, cum quaereret
artes |
| |
in ducis exitium coniuratosque
foueret |
| 235 |
contra pila Getas, motu rimata
latentes |
| |
mandatis tremebunda uirum scriptisque
monebas. |
| |
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - |
236b cetera
desunt |
|
§ |
