CLAVDII CLAVDIANI
EPITHALAMIVM DICTVM
HONORIO AVGVSTO ET MARIAE
9-10
necnon
FESCENNINA DICTA
HONORIO AVGVSTO ET MARIAE
11-14
 
 
  Praefatio 9
 
  Surgeret in thalamum ducto cum Pelion arcu
     nec caperet tantos hospita terra deos,
  cum socer aequoreus numerosaque turba sororum
     certarent epulis continuare dies
5   praeberetque Ioui communia pocula Chiron,
     molliter obliqua parte refusus equi,
  Peneus gelidos mutaret nectare fontes,
     Oetaeis fluerent spumea uina iugis,
  Terpsichore facilem lasciuo pollice mouit
10      barbiton et molles duxit in antra choros.
  carmina nec superis nec displicuere Tonanti,
     cum teneris nossent congrua uota modis.
  Centauri Faunique negant. quae flectere Rhoecon,
     quae rigidum poterant plectra mouere Pholum?
15   septima lux aderat caelo totiensque renato
     uiderat exactos Hesperus igne choros:
  tum Phoebus, quo saxa domat, quo pertrahit ornos,
     pectine temptauit nobiliore lyram,
  uenturumque sacris fidibus iam spondet Achillem,
20      iam Phrygias caedes, iam Simoenta canit.
  frondoso strepuit felix hymenaeus Olympo:
     reginam resonant Othrys et Ossa Thetin.
 
  Epithalamium 10
 
      Hauserat insolitos promissae uirginis ignes
  Augustus primoque rudis flagrauerat aestu;
  nec nouus unde calor nec quid suspiria uellent
  nouerat incipiens et adhuc ignarus amandi.
5   non illi uenator equus, non spicula curae,
  non iaculum torquere libet; mens omnis aberrat
  in uultus quos finxit Amor. quam saepe medullis     7 uultus quos pinxit C : uultus quos finxit C : uultus quos fixit C : uultus quos punxit c : uulnus quod finxit C : uulnus quod pinxit C : uulnus quod fixit CI : uulnus quod punxit C : uulnus quod fecit c ||
  erupit gemitus! quotiens incanduit ore
  confessus secreta rubor nomenque beatum
10   iniussae scripsere manus! iam munera nuptae
  praeparat et pulchros, Mariae sed luce minores,
  eligit ornatus, quidquid uenerabilis olim
  Liuia diuorumque nurus gessere superbae.
  incusat spes aegra moras longique uidentur
15   stare dies segnemque rotam non flectere Phoebe.
  Scyria sic tenerum uirgo flammabat Achillem
  fraudis adhuc expers bellatricesque docebat
  ducere fila manus et, mox quos horruit Ide,
  Thessalicos roseo pectebat pollice crines.
20       Haec etiam queritur secum: ‘quonam usque uerendus        
  cunctatur mea uota socer? quid iungere differt
  quam pepigit castasque preces inplere recusat?
  non ego luxuriem regum moremque secutus
  quaesiui uultum tabulis ut nuntia formae
25   lena per innumeros iret pictura penates;
  nec uariis dubium thalamis lecturus amorem
  ardua commisi falsae conubia cerae.
  non rapio praeceps alienae foedera taedae,
  sed quae sponsa mihi pridem patrisque relicta
30   mandatis uno materni sanguinis ortu
  communem partitur auum. fastigia supplex
  deposui gessique procum; de limine sacro
  oratum misi proceres, qui proxima nobis
  iura tenent. fateor, Stilicho, non parua poposci,
35   sed certe mereor princeps hoc principe natus,
  qui sibi te generum fraterna prole reuinxit,
  cui Mariam debes. faenus mihi solue paternum,
  redde suos aulae. mater fortasse rogari
  mollior. o patrui germen, cui nominis heres
40   successi, sublime decus torrentis Hiberi,
  stirpe soror, pietate parens, tibi creditus infans
  inque tuo creui gremio, partuque remoto
  tu potius Flaccilla mihi. quid diuidis ergo
  pignora? quid iuueni natam non tradis alumno?
45   optatusne dies aderit? dabiturne iugalis
  nox umquam?’        Tali solatur uulnera questu.
  risit Amor placidaeque uolat trans aequora matri
  nuntius et totas iactantior explicat alas.
      Mons latus Idalium Cypri praeruptus obumbrat,   49 Idalium temptaui : Ioum uel occiduum Hall : Ionium C : Eoum C ||
50   inuius humano gressu, Phariumque cubile
  Proteos et septem despectat cornua Nili.
  hunc neque canentes audent uestire pruinae,   52 canentes C : candentes C ||
  hunc uenti pulsare timent, hunc laedere nimbi.
  luxuriae Venerique uacat. pars acrior anni
55   exulat; aeterni patet indulgentia ueris.
  in campum se fundit apex; hunc aurea saepes
  circuit et fuluo defendit prata metallo.
  Mulciber, ut perhibent, his oscula coniugis emit
  moenibus et tales uxorius obtulit arces.
60   intus rura micant, manibus quae subdita nullis
  perpetuum florent, Zephyro contenta colono,
  umbrosumque nemus, quo non admittitur ales,
  ni probet ante suos diua sub iudice cantus:
  quae placuit, fruitur ramis; quae uicta, recedit.
65   feruent in Venerem frondes omnisque uicissim   65 feruent Burmannus : uiuunt O ||
  felix arbor amat: nutant ad mutua palmae
  foedera, populeo suspirat populus ictu
  et platano platanus alnoque adsibilat alnus.
      Labuntur gemini fontes, hic dulcis, amarus
70   alter, et infusis corrumpunt mella uenenis,
  unde Cupidineas armari fama sagittas.
  mille pharetrati ludunt in margine fratres,
  ore pares, habitu similes, gens mollis Amorum.   73 habitu similes C : similes habitu C : aeuo similes C ||
  hos Nymphae pariunt, illum Venus aurea solum
75   edidit. ille deos caelumque et sidera cornu
  temperat et summos dignatur figere reges;
  hi plebem feriunt. nec cetera numina desunt:
  hic habitat nullo constricta Licentia nodo
  et flecti faciles Irae uinoque madentes
80   Excubiae Lacrimaeque rudes et gratus amantum        
  Pallor et in primis titubans Audacia furtis
  iucundique Metus et non secura Voluptas;
  et lasciua uolant leuibus Periuria pinnis.
  quos inter petulans alta ceruice Iuuentas
85   excludit Senium luco.        Procul atria diuae
  permutant radios siluaque obstante uirescunt.
  Lemnius haec etiam gemmis extruxit et auro
  admiscens artem pretio trabibusque zmaragdi
  supposuit caesas hyacinthi rupe columnas.
90   beryllo paries et iaspide lubrica surgunt
  limina despectusque solo calcatur achates.
  in medio glaebis redolentibus area diues
  praebet odoratas messes: hic mitis amomi,
  hic casiae matura seges, Panchaeaque turgent
95   cinnama, nec sicco frondescunt uimina costo
  tardaque sudanti prorepunt balsama ligno.
      Quo postquam delapsus Amor longasque peregit
  pinna uias, alacer passuque superbior intrat.
  caesariem tum forte Venus subnixa corusco
100   fingebat solio. dextra laeuaque sorores
  stabant Idaliae: largos haec nectaris imbres
  inrigat, haec morsu numerosi dentis eburno
  multifidum discrimen arat; sed tertia retro
  dat uarios nexus et iusto diuidit orbes
105   ordine neclectam partem studiosa relinquens:
  plus error decuit. speculi nec uultus egebat
  iudicio. similis tecto monstratur in omni 107 iudicio C : indicio C ||
  et capitur, quocumque uidet. dum singula cernit,
  seque probat, nati uenientis conspicit Vmbram
110   ambrosioque sinu puerum conplexa ferocem
  ‘quid tantum gauisus?’ ait; ‘quae proelia sudas,
  improbe? quis iacuit telis? iterumne Tonantem
  inter Sidonias cogis mugire iuuencas?
  an Titana domas? an pastoralia Lunam
115   rursus in antra uocas? durum magnumque uideris
  debellasse deum.’        Suspensus in oscula matris
  ille refert: ‘laetare, parens; inmane tropaeum
  rettulimus. nostrum iam sensit Honorius arcum.
  scis Mariam patremque ducem, qui cuspide Gallos
120   Italiamque fouet, nec te praeclara Serenae
  fama latet. propera; regalibus adnue uotis,
  iunge toros.’        Gremio natum Cytherea remouit
  et crines festina ligat peplumque fluentem
  adleuat et blando spirantem numine ceston
125   cingitur, inpulsos pluuiis quo mitigat amnes,
  quo mare, quo uentos irataque fulmina soluit.
  ut stetit ad litus, paruos adfatur alumnos:
      ‘Ecquis erit, pueri, uitreas qui lapsus in undas
  huc rapidum Tritona uocet, quo uecta per altum
130   deferar? hand umquam tanto mihi uenerit usu.
  sacri, quos petimus, thalami. pernicius omnes
  quaerite, seu concha Libycum circumsonat aequor,
  Aegaeas seu frangit aquas. quicumque repertam
  duxerit, aurata donabitur ille pharetra.’
135       Dixerat, et sparsa diuersi plebe feruntur
  exploratores. pelagi sub fluctibus ibat
  Carpathii Triton obluctantemque petebat
  Cymothoen. timet illa ferum seseque sequenti
  subripit et duris elabitur uda lacertis.
140   ‘heus’ inquit speculatus Amor, ‘non uestra sub imis 140 non C : num C ||
  furta tegi potuere uadis. accingere nostram
  uecturus dominam: pretium non uile laboris
  Cymothoen facilem, quae nunc detractat, habebis.
  hac mercede ueni.’        Prorupit gurgite toruus
145   semifer undosi uerrebant bracchia crines;
  hispida tendebat bifido uestigia cornu,
  qua pistrix commissa uiro. ter pectora mouit;
  iam quarto Paphias tractu sulcabat harenas.
  umbratura deam retro sinuatur in arcum
150   belua; tum uiuo squalentia murice terga
  purpureis mollita toris: hoc nauigat antro 151 toris C : rosis C ||
  fulta Venus; niueae delibant aequora plantae.
  prosequitur uolucer late comitatus Amorum
  tranquillumque choris quatitur mare. serta per omnem
155   Neptuni dispersa domum. Cadmeia ludit
  Leucothea, frenatque rosis delphina Palaemon;
  alternas uiolis Nereus interserit algas;
  canitiem Glaucus ligat inmortalibus herbis;
  nec non et uariis uectae Nereides ibant
160   audito rumore feris (hanc pisce uoluto
  subleuat Oceani monstrum Tartesia tigris,
  hanc timor Aegaei rupturus fronte carinas
  trux aries; haec caeruleae suspensa leaenae
  innatat; haec uiridem trahitur conplexa iuuencum)
165   certatimque nouis onerant conubia donis.
  cingula Cymothoe, rarum Galatea monile
  et grauibus Spatale bacis diadema ferebat
  intextum, rubro quas legerat ipsa profundo.
  mergit se subito uellitque corallia Doto:
170   uimen erat dum stagna subit; processerat undis:
  gemma fuit. nuda Venerem cinxere caterua 171 nuda . . . caterua C : nudae . . . cateruae C : nuda . . . corona C ||
  plaudentesque simul tali cum uoce secuntur:
  ‘hos Mariae cultus, haec munera nostra precamur
  reginae regina feras. dic talia numquam
175   promeruisse Thetin nec cum soror Amphitrite
  nostro nupta Ioui. deuotum sentiat aequor,
  agnoscat famulum uirgo Stilichonia pontum.
  uictrices nos saepe rates classemque paternam 178 uictrices C : uictricis C | saepe rates C : uela patris C : spem patriae c : nempe rates uel uela ratis Heinsius ||
  ueximus, ad tristes cum tenderet ultor Achiuos.’ 179 ad tristes C : adtritis C : afflictis C | Achiuos C : Achiuis C ||
180       Iam Ligurum terris spumantia pectora Triton
  appulerat lassosque fretis extenderat orbes.
  continuo sublime uolans ad moenia Gallis
  condita, lanigeri suis ostentantia pellem,
  peruenit. aduentu Veneris pulsata recedunt
185   nubila, clarescunt puris Aquilonibus Alpes.
  laetitiae causas ignorat dicere miles
  laetaturque tamen; Mauortia signa rubescunt
  floribus et subitis animantur frondibus hastae.
  illa suum dictis adfatur talibus agmen:
190       ‘Gradiuum, nostri comites, arcete parumper,
  ut soli uacet atila mihi. procul igneus horror
  thoracum, gladiosque tegat uagina minaces.
  stent bellatrices aquilae saeuique dracones:
  fas sit castra meis hodie succumbere signis.
195   tibia pro lituis et pro clangore tubarum
  molle lyrae festumque canant. epulentur ad ipsas
  excubias; mediis spirent crateres in armis.
  laxet terribiles maiestas regia fastus
  et sociam plebem non indignata potestas
200   confundat turbae proceres. soluantur habenis
  gaudia nec leges pudeat ridere seueras.
      Tu festas, Hvmenaee, faces, tu, Gratia, flores
  elige, tu geminas, Concordia, necte coronas.
  uos, pinnata cohors, quocumque uocauerit usus,
205   diuisa properate manu neu marceat ulla
  segnities: alii funalibus ordine ductis
  plurima uenturae suspendite lumina nocti;
  hi nostra nitidos postes obducere myrto
  contendant; pars nectareis aspergite tecta
210   fontibus et flamma lucos adolete Sabaeos;
  pars infecta croco uelamina lutea Serum
  pandite Sidoniasque solo prosternite uestes.
  ast alii thalarnum docto conponite textu;
  stamine gemmato picturatisque columnis
215   aedificetur apex.. qualem non Lydia dines
  erexit Pelopi nec construxere Lyaeo
  Indorum spoliis et opaco palmite Bacchae.
  illic exuuias omnes cumulate parentum:
  quidquid anus senior Mauro uel Saxone uictis,
220   quidquid ab innumeris socio Stilichone tremendus
  quaesiuit genitor bellis, quodcumque Gelonus
  Armeniusue dedit, quantum crinita sagittis
  attulit extremo Meroe circumflua Nilo,
  misit Achaemenio quidquid de Tigride Medus,
225   cum supplex emeret Romanam Parthia pacem.
  nobilibus gazis opibusque cubilia surgant
  barbaricis; omnes thalamo conferte triumphos.’
      Sic ait et sponsae petit inprouisa penates.
  illa autem secura tori taedasque parari
230   nescia diuinae fruitur sermone parentis
  maternosque bibit mores exemplaque discit
  prisca pudicitiae Latios nec uoluere libros
  desinit aut Graios, ipsa genetrice magistra,
  Maeonius quaecumque senex aut Thracius Orpheus
235   aut Mytilenaeo modulator pectine Sappho
  (sic Triuiam Latona monet; sic mitis in antro
  Mnemosyne docili tradit praecepta Thaliae):
  cum procul augeri nitor et iucundior aer
  attonitam lustrare domum fundique comarum
240   gratus odor. mox uera fides numenque refulsit.
  cunctatur stupefacta Venus; nunc ora puellae,
  nunc flauo niueam miratur uertice matrem.
  haec modo crescentis plenae par altera lunae:
  adsurgit ceu forte minor sub matre uirenti
245   laurus et ingentes ramos olimque futuras
  promittit iam parua comas; uel flore sub uno
  ceu geminae Paestana rosae per iugera regnant:
  haec largo matura die saturataque uernis
  roribus indulget spatio; latet altera nodo
250   nec teneris audet foliis admittere soles.
      Adstitit et blande Mariam Cytherea salutat:
  ‘salue, sidereae proles augusta Serenae,
  magnorum suboles regum parituraque reges.
  te propter Paphias sedes Cypronque reliqui,
255   te propter libuit tantos explere labores
  et tantum tranasse maris, ne uilior ultra
  priuatos paterere lares neu tempore longo
  dilatos iuuenis nutriret Honorius ignes.
  accipe fortuiiam generis, diadema resume
260   quod tribuas natis, et in haec penetralia rursus,
  unde parens progressa, redi. fac nulla subesse
  uincula cognatae: quamuis aliena fuisses
  principibus, regnum poteras hoc ore mereri.
  quae propior sceptris facies? quis dignior aula
265   uultus erit? non labra rosae, non colla pruinae,
  non crines aequant uiolae, non lumina flammae.
  quam iuncto leuiter sese discrimine confert
  umbra supercilii! miscet quam iusta ruborem
  temperies nimio nec sanguine candor abundat!
270   Aurorae uiridis digitos umerosque Dianae;
  ipsam iam superas matrem. si Bacchus amator
  dotali potuit caelum signare Corona,
  cur nullis uirgo redimitur pulchrior astris?
  iam tibi molitur stellantia serta Bootes
275   inque decus Mariae iam sidera parturit aether.
  o digno nectenda uiro tantique per orbem
  consors imperii! iam te uenerabitur Hister,
  nomen adorabunt populi; iam Rhenus et Albis
  seruiet; in medios ibis regina Sygambros.
280   quid numerem gentes Atlanteosque recessus
  Oceani? toto pariter dotabere mundo.’ 281 dotabere C : donabere C ditabere C : dominabere C ||
      Dixit et ornatus, dederant quos nuper ouantes
  Nereides, collo membrisque micantibus aptat.
  ipsa caput distinguit acu, substringit amictus;
285   flammea uirgineis accommodat ipsa capillis.
  ante fores iam pompa sonat, pilentaque sacram 286 sacram C : sacra CI ||
  praeradiant ductura nurum. calet obuius ire
  iam princeps tardumque cupit discedere solem:
  nobilis haud aliter sonipes, quem primus amoris
290   sollicitauit odor, tumidus quatiensque decoras
  curuata ceruice iubas Pharsalia rura
  peruolat et notos hinnitu flagitat amnes
  naribus accensis; mulcet fecunda magistros
  spes gregis et pulchro gaudent armenta marito.
295       Candidus interea positis exercitus armis
  exultat socerum circa; nec signifer ullus
  nec miles pluuiae flores dispergere ritu
  cessat purpureoque ducem perfundere nimbo.
  haec quoque uelati lauro myrtoque canebant:
300       ‘Diue parens, seu te conplectitur axis Olympi,
  seu colis Elysias animarum praemia ualles, 301 colis C : premis C ||
  en promissa tibi Stilicho iam uota peregit.
  iam gratae rediere uices. conubia pensat:
  acceptum reddit thalamum natoque reponit
305   quod dederat genitor. numquam te, sancte, pigebit
  iudicii nec te pietas suprema fefellit.
  dignus quem legeres, dignus cui pignora tanti
  principis et rerum commendarentur habenae.
  dicere possemus quae proelia gesta sub Haemo
310   quaeque cruentarint fumantem Strymona pugnae,
  quam notus clipeo, quanta ui fulminet hostem,
  ni prohiberet Hymen, quae tempestiua relatu,
  nunc canimus. quis consilio, quis iuris et aequi
  nosse modum melior? quod semper dissidet, in te
315   conuenit, ingenuo robur, prudentia forti. 315 ingenuo C, Maklandus : ingenio C ||
  fronte quis aequali, quem sic Romana decerent
  culmina? sufficerent tantis quae pectora curis?
  stes licet in populo, clamat quicumque uidebit:
  “hic est, hic Stilicho!” sic se testatur et offert
320   celsa potestatis species, non uoce feroci,
  non alto simulata gradu, non inproba gestu.
  adfectant alii quidquid fingique laborant,
  hoc donat natura tibi. pudor emicat una
  formosusque rigor, uultusque auctura uerendos
325   canities festina uenit. cum sorte remota
  contingant senio grauitas uiresque iuuentae, 326 contingant c : contingat C : contingunt C : contingit C ||
  utraque te cingit propriis insignibus aetas.
  ornatur Fortuna uiro. non ulla nocendi 328 nocendi O : nocenti Heinsius ||
  tela nec infecti iugulis ciuilibus enses.
330   non odium terrore moues nec frena resoluit
  gratia; diligimus pariter pariterque timemus.
  ipse metus te noster amat, iustissime legum
  arbiter, egregiae pacis fidissime custos, 333 pacis . . . custos C : custos . . . pacis C ||
  optime ductorum, fortunatissime patrum.
335   plus iam, plus domino cuncti debere fatemur,
  quod gener est, inuicte, tuus. uincire corona;
  insere te nostris contempto iure choreis.
  sic puer Eucherius superet uirtute parentem;
  aurea sic uideat similes Thermantia taedas;
340   sic uterus crescat Mariae; sic natus in ostro
  paruus Honoriades genibus considat auitis.
 
 
 
  Fescennina Dicta Honorio Augusto et Mariae
 
1      
11
 
  Princeps corusco sidere pulchrior,
  Parthis sagittas tendere certior,     2 certior C : doctior C ||
  eques Gelonis imperiosior,
  quae digna mentis laus erit arduae?
5   quae digna formae laus erit igneae?
  te Leda mallet quam dare Castorem;
  praefert Achilli te proprio Thetis;
16   Venus reuersum spernat Adonidem;   16 huc transposuit Hall, post 9 Ker | spernat c : spernit uel spernet O ||
17   damnet reductum Cynthia Virbium;   17 damnet c : damnat O ||
8   uictum fatetur Delos Apollinem;
  credit minorem Lydia Liberum.
10   tu cum per altas inpiger ilices
  praeda citatum cornipedem reges
  ludentque uentis instabiles comae,
  telis iacebunt sponte tuis ferae
  gaudensque sacris uulneribus leo
15   admittet hastam morte superbior.
18   cum post labores sub platani uoles
  uirentis umbra uel gelido specu
20   torrentiorem fallere Sirium
  et membra somno fessa resolueris,
  o quantus uret tum Dryadas calor!
  quot aestuantes ancipiti gradu
  furtiua carpent oscula Naides!
25   quis uero acerbis horridior Scythis,
  quis beluarum corde furentior,
  qui, cum micantem te prope uiderit,
  non optet ultro seruitium pati,
  qui non catenas arripiat libens
30   colloque poscat uincula libero?
  tu si niualis per iuga Caucasi
  saeuas petisses pulcher Amazonas,
  peltata pugnas desereret cohors
  sexu recepto; patris et inmemor
35   inter frementes Hippolyte tubas
  strictam securim languida poneret
  et seminudo pectore cingulum
  forti negatum solueret Herculi
  bellumque solus conficeret decor.
40   beata, quae te mox faciet uirum
  primisque sese iunget amoribus.
 
2      
12
 
  Age cuncta nuptiali
  redimita uere tellus
  celebra toros eriles;
     omne nemus cum fluuiis,
5         omne canat profundum.
  Ligures fauete campi,
  Veneti fauete montes,
  subitisque se rosetis
     uestiat Alpinus apex
10         et rubeant pruinae.
  Athesis strepat choreis
  calamisque flexuosus
  leue Mincius susurret
     et Padus electriferis
15         admoduletur alnis.
  Epulisque iam repleto
  resonet Quirite Tbybris
  dominique laeta uoti
     aurea septemgeminas
20         Roma coronet arces.
  Procul audiant Hiberi,
  fluit unde semen aulae,
  ubi plena laurearum
     imperio feta domus
25         uix numerat triumphos.
  Habet hinc patrem maritus,
  habet hinc puella matrem,
  geminaque parte ductum
     Caesareum flumineo
30         stemma recurrit ortu.
  Decorent uirecta Baetin,
  Tagus intumescat auro,
  generisque procreator
     sub uitreis Oceanus
35         luxurietur antris.
  Oriensque, regna fratrum,
  simul Occidensque plaudat;
  placidae iocentur urbes,
     quaeque nouo quaeque nitent
40         deficiente Phoebo.
  Aquiloniae procellae,
  rabidi tacete Cori,
  taceat sonorus Auster.
     solus ouantem Zephyrus
45         perdominetur annum.
 
3      
13 (= c.m. 1)
 
  Solitas galea fulgere comas,
  Stilicho, molli necte corona.
  cessent litui saeuumque procul     3 saeuumque C : uacuumque C : uiduumque Heinsius ||
  Martem felix taeda releget.
5   tractus ab aula rursus in aulam
  redeat sanguis. patris officiis
  iunge potenti pignora dextra.     7 pignora C : foedera C ||
  gener Augusti pridem fueras,
  nunc rursus eris socer Augusti.
10   quae iam rabies liuoris erit?
  uel quis dabitur color inuidiae?
  Stilicho socer est, pater est Stilicho.
 
4      
14
 
  Attollens thalamis Idalium iubar
  dilectus Veneri nascitur Hesperus.
  iam nuptae trepidat sollicitus pudor,
  iam produnt lacrimas flammea simplices.
5   ne cessa, iuuenis, comminus adgredi,
  inpacata licet saeuiat unguibus.
  non quisquam fruitur ueris odoribus
  Hyblaeos latebris nec spoliat fauos,
  si fronti caueat, si timeat rubos:
10   armat spina rosas, mella tegunt apes.
  crescunt difficili gaudia iurgio
  accenditque magis, quae refugit, Venus.
  quod flenti tuleris, plus sapit osculum.
  dices o quotiens ‘hoc mihi dulcius
15   quam flauos deciens uincere Sarmatas!’
  adspirate nouam pectoribus fidem
  mansuramque facem tradite sensibus.
  tam iunctis manibus nectite uincula
  quam frondens hedera stringitur aesculus,
20   quam lento premitur palmite populus,
  et murmur querula blandius alite
  linguis adsidui reddite mutuis.
  et labris animam conciliantibus   23 animam c, Gronouius : animum O ||
  alternum rapiat somnus anhelitum.
25   amplexu caleat purpura regio
  et uestes Tyrio sanguine fulgidas
  alter uirgineus nobilitet cruor.
  tum uictor madido prosilias toro
  nocturni referens uulnera proelii.
30   ducant peruigiles carmina tibiae
  permissisque iocis turba licentior
  exultet tetricis libera legibus.
  passim cum ducibus ludite milites,
  passim cum pueris ludite uirgines.
35   haec uox aetheriis insonet axibus,
  haec uox per populos, per mare transeat:
  ‘formosus Mariam ducit Honorius.’
§