CLAVDII CLAVDIANI
GIGANTOMACHIA LATINA
C.M. 53 (37)
 
      Terra parens quondam caelestibus inuida regnis
  Titanumque simul crebros miserata dolores
  omnia monstrifero conplebat Tartara fetu,
  inuisum genitura nefas, Phlegramque retexit
5   tanta prole tumens et in aethera protulit hostes.
  fit sonus: erumpunt Erebo necdumque creati
  iam dextras in bella parant superosque lacessunt
  stridula uoluentes gemino uestigia lapsu.
  pallescunt subito stellae flectitque rubentes
10   Phoebus equos docuitque timor reuocare meatus.
  Oceanum petit Arctos inocciduique Triones
  occasum didicere pati. tum feruida natos
  talibus hortatur genetrix in proelia dictis:   13 in C : ad C ||

    ‘O pubes domitura deos, quodcumque uidetis,
15   pugnando dabitur; praestat uictoria mundum.
  sentiet ipse meas tandem Saturnius iras,   16 ipse Heinsius : ille O ||
  cognoscet quid Terra potest, si uiribus ullis
  uincor, si Cybele nobis meliora creauit.
  cur nullus Telluris honos? cur semper acerbis
20   me damnis urgere solet? quae forma nocendi
  afuit? hinc uolucrem uiuo sub pectore pascit
  infelix Scythica fixus conualle Prometheus;
  hinc Atlantis apex flammantia pondera fulcit
  et per canitiem glacies asperrima durat.
25   quid dicam Tityon, cuius sub uulture saeuo
  uiscera nascuntur grauibus certantia poenis?
  sed uos, o tandem ueniens exercitus ultor,
  soluite Titanas uinclis, defendite matrem.
  sunt freta, sunt montes: nostris ne parcite membris;
30   in Iouis exitium telum non esse recuso.
  ite, precor, miscete polum, rescindite turres
  sidereas. rapiat fulmen sceptrumque Typhoeus;
  Enceladi iussis mare seruiat; Otus habenas   33 Otus Hall : alter O ||
  Aurorae pro Sole regat; te Delphica laurus
35   stringat, Porphyrion, Cirrhaeaque templa tenento.’   35 tenento scripsi : teneto C : tenete c : tenebo C : tenebis C : tenebunt Barthius ||
      His ubi consiliis animos elusit inanes,
  iam credunt uicisse deos mediisque reuinctum
  Neptunum traxisse fretis; hic sternere Martem
  cogitat, hic Phoebi laceros diuellere crines;
40   hic sibi promittit Venerem speratque Dianae
  coniugium castamque cupit uiolare Mineruam.
      Interea superos praenuntia conuocat Iris,
  qui fluuios, qui stagna colunt, cinguntur et ipsi
  auxilio Manes; nec te, Proserpina, longe
45   umbrosae tenuere fores; rex ipse silentum   45 ipse Clauerius : ille O ||
  Lethaeo uehitur curru lucemque timentes
  insolitam mirantur equi trepidoque uolatu
  spissas caeruleis tenebras e naribus efflant.
  ac, uelut hostilis cum machina terruit urbem,
50   undique concurrunt arcem defendere ciues,
  haud secus omnigenis coeuntia numina turmis
  ad patrias uenere domos. tum Iuppiter infit:
      ‘O numquam peritura cohors, o debita semper
  caelo progenies, nullis obnoxia fatis,
55   cernitis ut nostrum Tellus coniuret in orbem
  prole noua dederitque alios interrita partus?
  ergo quot dederit natos, tot funera matri
  reddamus. longo maneat per saecula luctu,
  tanto pro numero paribus damnata sepulchris.’
60       Iam tuba nimborum sonuit, iam signa ruendi
  his Aether, his Terra dedit, confusaque rursus
  pro domino Natura timet. discrimina rerum
  miscet turbo potens: nunc insula deserit aequor,   63 turbo temptavi : turba O ||
  nunc scopuli latuere mari. quot litora restant
65   nuda! quot antiquas mutarunt flumina ripas!
  hic rotat Haemoniam praeduris uiribus Oeten;
  hic iuga conixus manibus Pangaea coruscat;
  hunc armat glacialis Athos; hoc Ossa mouente
  tollitur; hic Rhodopen Hebri cum fonte reuellit
70   et socias truncauit aquas summaque leuatus
  rupe Giganteos umeros inrorat Enipeus:
  subsidit patulis Tellus sine culmine campis,
  in natos diuisa suos.        Horrendus ubique
  it fragor et pugnae spatium discriminat aer.
75   primus terrificum Mauors non segnis in agmen
  Odrysios inpellit equos, quibus ille Gelonos
  siue Getas turbare solet: splendentior igni
  aureus ardescit clipeus, galeamque nitentes
  arrexere iubae. tum concitus ense Pelorum
80   transigit aduerso, femorum qua fine uolutus
  duplex semiferi conectitur ilibus anguis,
  atque uno ternas animas interficit ictu.
  dum superinsultans auidus languentia curru
  membra terit multumque rotae sparsere cruoris,   84 cruoris C : cruorem C ||
85   accurrit pro fratre Mimans Lemnumque calentem,   85 accurrit Heinsius : occurrit O ||
  cum lare Vulcani spumantibus eruit undis,
  et prope torsisset, si non Mauortia cuspis
  ante terebrato cerebrum fudisset ab ore.
  ille, uiro toto moriens, serpentibus imis
90   uiuit adhuc stridore ferox et parte rebelli
  uictorem post fata petit.        Tritonia uirgo
  prosilit ostendens rutila cum Gorgone pectus;
  aspectu contenta suo non utitur hasta
  (nam satis est uidisse semel) primumque furentem
95   longius in faciem saxi Pallanta reformat.
  ille procul subitis fixus sine uulnere nodis
  ut se letifero sensit durescere uisu
  (et steterat iam paene lapis), ‘quo uertimur?’
  inquit, ‘quae serpit per membra silex? quis torpor inertem    
100   marmorea me peste ligat?’ uix pauca locutus,
  quod timuit, iam totus erat; saeuusque Damastor,
  ad depellendos iaculum cum quaereret hostes,
  germani rigidum misit pro rupe cadauer.
      Hic uero interitum fratris miratus Echion,
105   inscius auctorem dum uult temptare nocendo,
  te, dea, respexit, solam quam cernere nulli
  bis licuit. meruit sublata audacia poenas
  et didicit cum morte deam. sed turbidus ira
  Palleneus, oculis auersa tuentibus atrox,
110   ingreditur caecasque manus in Pallada tendit.
  hunc mucrone ferit dea comminus; ac simul angues
  Gorgoneo riguere gelu corpusque per unum
  pars moritur ferro, partes periere uidendo.
      Ecce autem medium spiris delapsus in aequor
115   Porphyrion trepidam conatur rumpere Delon,
  scilicet ad superos ut torqueat inprobus axes.
  horruit Aegaeus; stagnantibus exilit antris
  longaeuo cum patre Thetis desertaque mansit
  regia Neptuni famulis ueneranda profundis.
120   exclamant placidae Cynthi de uertice Nymphae,
  Nymphae quae rudibus Phoebum docuere sagittis
  errantes agitare feras primumque gementi
  Latonae struxere torum, cum lumina caeli
  parturiens geminis ornaret fetibus orbem.
125   inplorat Paeana suum conterrita Delos
  auxiliumque rogat: ‘si te gratissima fudit
  in nostros Latona sinus, succurre precanti.
  en iterum conuulsa feror.’ - - - - - - - - - - - -
§