|
|
|
| |
Semiferos partus
metuendaque pignora matri |
| |
moenibus et mediis auditum nocte
luporum |
| |
murmur et attonito pecudes pastore
locutas |
| |
et lapidum diras hiemes nimboque
minacem |
| 5 |
sanguineo rubuisse Iouem puteosque
cruore |
| |
mutatos binasque polo concurrere
lunas |
| |
et geminos soles mirari desinat
orbis: |
| |
omnia cesserunt eunucho consule
monstra. |
| |
heu terrae caelique pudor! trabeata per
urbes |
| 10 |
ostentatur anus titulumque effeminat
anni. |
| |
pandite, pontifices, Cumanae carmina
uatis, |
| |
fulmineos sollers Etruria consulat
ignes |
| |
inmersumque nefas fibris exploret
haruspex. |
| |
quae noua portendunt superi? Nilusne
meatu |
| 15 |
deuius et nostri temptat iam transfuga
mundi |
| |
se rubro miscere mari? ruptone
Niphate |
| |
rursus barbaricis Oriens uastabitur
armis? |
| |
an morbi uentura lues? an nulla
colono |
| |
responsura seges? quae tantas expiet
iras |
| 20 |
uictima? quo diras iugulo placabimus
aras? |
| |
consule lustrandi fasces ipsoque
litandum |
| |
prodigio; quodcumque parant hoc omine
fata, |
| |
Eutropius ceruice
luat. Sic omnia
uoluis? |
| |
hoc regni, Fortuna, tenes? quaenam ista
iocandi |
| 25 |
saeuitia? humanis quantum bacchabere
rebus? |
25 quantum
O ] quonam c, Heinsius || |
| |
si tibi seruili placuit foedare
curules |
| |
crimine, procedat laxata compede
consul, |
| |
rupta Quirinales sumant ergastula
cinctus: |
| |
da saltem quemcumque uirum. discrimina
quaedam |
| 30 |
sunt famulis splendorque suus, maculamque
minorem |
| |
condicionis habet, domino qui uixerit
uno. |
31 uno
C : uni C || |
| |
si pelagi fluctus, Libyae si dicis
harenas, |
32 dicis
C : discis C || |
| |
Eutropii numerabis eros. quot iura, quot
ille |
| |
mutauit tabulas uel quanta uocabula
uertit! |
| 35 |
nudatus quotiens, medicum dum consulit
emptor, |
| |
ne qua per occultum lateat iactura
dolorem! |
| |
omnes paenituit pretii uenumque
redibat, |
| |
dum uendi potuit. postquam deforme
eadauer |
| |
mansit et in rugas totus defluxit
aniles, |
| 40 |
iam specie doni certatim limine
pellunt |
| |
et foedum ignaris properant obtrudere
munus. |
| |
tot translata iugis summisit colla,
uetustum |
| |
seruitium semperque nouum, nec destitit
umquam, |
| |
saepe tamen
coepit. Cunabula prima
cruentis |
| 45 |
debita suppliciis; rapitur castrandus ab
ipso |
| |
ubere; suscipiunt matris post uiscera
poenae. |
| |
aduolat Armenius certo mucrone
recisos |
| |
edoctus mollire mares damnoque
nefandum |
| |
aucturus pretium; fecundum corporis
ignem |
| 50 |
sedibus exhaurit geminis unoque sub
ictu |
| |
eripit officiumque patris nomenque
mariti. |
51 patris
O ] maris Burmannus || |
| |
ambiguus uitae iacuit, penitusque
supremum |
| |
in cerebrum secti traxerunt frigora
nerui. |
| |
laudemusne manum, quae uires abstulit
hosti, |
| 55 |
an potius fato causam tribuisse
queramur? |
| |
profuerat mansisse uirum; felicior
extat |
| |
opprobrio; seruiret adhuc, si fortior
esset. |
| |
Inde per Assyriae
trahitur commercia ripae; |
| |
hinc fora uenalis Galata ductore
frequentat |
| 60 |
permutatque domos uarias. quis nomina
possit |
| |
tanta sequi? miles stabuli Ptolemaeus in
illis |
| |
notior: hic longo lassatus paelicis
usu |
| |
donat Arinthaeo; neque enim iam dignus
haberi |
| |
nec maturus emi. cum fastiditus
abiret, |
| 65 |
quam gemuit, quanto planxit diuortia
luctu! |
| |
‘haec erat, haec, Ptolemaee, fides? hoc
profuit aetas |
66
haec2 C : heu C || |
| |
et ducti totiens inter praesepia
somni? |
| |
libertas promissa perit? uiduumne
relinquis |
| 70 |
Eutropium tantasque premunt obliuia
noctes, |
| |
crudelis? generis pro sors durissima
nostri! |
| |
femina, cum senuit, retinet conubia
partu, |
| |
uxorisque decus matris reuerentia
pensat. |
| |
nos Lucina fugit, nec pignore nitimur
ullo. |
| 75 |
cum forma dilapsus amor; defloruit
oris |
| |
gratia. qua miseri scapulas tutabimur
arte? |
| |
qua placeam ratione
senex?’ Sic fatus
auitum |
77 auitum
Isengr. : acutum O || |
| |
adgreditur lenonis opus: nec segnis ad
artem |
| |
mens erat officiique capax omnesque
pudoris |
| 80 |
hauserat insidias. custodia nulla
tuendo |
| |
fida toro; nulli poterant excludere
uectes: |
| |
ille uel aerata Danaen in turre
latentem |
| |
eliceret. fletus domini fingebat
amantis, |
| |
indomitasque mora, pretio lenibat
auaras |
| 85 |
lasciuasque iocis; non blandior ullus
euntis |
| |
ancillae tetigisse latus leuiterque
reductis |
| |
uestibus occulto crimen mandare
susurro, |
| |
nec furtis quaesisse locum nec fraude
reperta |
| |
cautior elusi fremitus uitare
mariti. |
| 90 |
haud aliter iuuenum flammis Ephyreia
Lais |
| |
et gemino ditata mari, cum serta
refundit |
91 et C
: e C | ditata O : dotata c || |
| |
canities, cum turba procax noctisque
recedit |
| |
ambitus et raro pulsatur ianua
tactu |
| |
seque reformidat speculo damnante
senectus, |
| 95 |
stat tamen atque alias succingit lena
ministras |
| |
dilectumque diu quamuis longaeua
lupanar |
| |
circuit et retinent mores quod perdidit
aetas. |
| |
Hinc honor Eutropio;
cumque omnibus unica uirtus |
| |
esset in eunuchis thalamos seruare
pudicos, |
| 100 |
solus adulteriis creuit. nec uerbera
tergo |
| |
cessauere tamen, quotiens decepta
libido |
| |
irati caluisset eri, frustraque
rogantem |
| |
iactantemque suos tot iam per lustra
labores |
| |
dotalem genero nutritoremque
puellae |
| 105 |
tradidit. Eous rector consulque
futurus |
| |
pectebat dominae crines et saepe
lauanti |
| |
nudus in argento lympham gestabat
alumnae; |
| |
et cum se rapido fessam proiecerat
aestu, |
| |
patricius roseas pauonum uentilat
alas. |
109 roseas . . . alas
Heinsius : roseis . . . alis O || |
| 110 |
Iamque aeuo laxata
cutis, sulcisque genarum |
| |
corruerat passa facies rugosior
uua: |
| |
flaua minus presso finduntur uomere
rura, |
| |
nec uento sic uela tremunt. miserabile
turpes |
| |
exedere caput tineae; deserta
patebant |
| 115 |
interualla comae qualis sitientibus
aruis |
| |
horrida ieiunae seges interlucet
aristae |
116 horrida
temptaui : arida O || |
| |
uel qualis gelidis pluma labente
pruinis |
| |
arboris inmoritur trunco brumalis
hirundo. |
| |
scilicet ut trabeis iniuria cresceret
olim, |
| 120 |
has in fronte notas, hoc dedecus addidit
oris |
| |
luxuriae Fortuna suae. cum pallida
nudis |
| |
ossibus horrorem dominis praeberet
imago |
| |
decolor et macies occursu laederet
omnes, |
| |
aut pueris latura metus aut taedia
mensis |
| 125 |
aut crimen famulis aut procedentibus
omen, |
| |
et nihil exhausto caperent in stipite
lucri |
| |
(sternere quippe toros uel caedere ligna
culinae |
| |
membra negant; aurum, uestes, arcana
tueri |
| |
mens infida uetat; quis enim committere
uellet |
| 130 |
lenoni thalamum?), tandem ceu funus
acerbum |
| |
infaustamque suis trusere penatibus
umbram. |
| |
contemptu iam liber erat: sic pastor
obesum |
| |
lacte canem ferroque ligat pascitque
reuinctum, |
| |
dum ualidus seruare gregem uigilique
rapaces |
| 135 |
latratu terrere lupos; cum tardior
idem |
| |
iam scabie laceras deiecit sordidus
aures, |
| |
soluit et exuto lucratur uincula
collo. |
| |
Est ubi despectus
nimius iuuat. undique pulso |
| |
per cunctas licuit fraudes inpune
uagari |
| 140 |
et fatis aperire uiam. pro quisquis
Olympi |
| |
summa tenes, tantone libet mortalia
risu |
| |
uertere? qui serui non est admissus in
usum, |
| |
suscipitur regnis, et quem priuata
ministrum |
| |
dedignata domus, moderantem sustinet
aula. |
| 145 |
Vt primum uetulam
texere palatia uulpem, |
145 texere C :
traxere C || |
| |
quis non ingemuit? quis non inrepere
sacris |
| |
obsequiis doluit totiens uenale
eadauer? |
| |
ipsi quin etiam tali consorte
fremebant |
| |
regales famuli, quibus est inlustrior
ordo |
| 150 |
seruitii, sociumque diu spreuere
superbi. |
150 diu C : sibi
C || |
| |
Cernite, quem Latiis
poscant adnectere fastis: |
| |
cuius et eunuchos puduit! sed uilior
ante |
| |
obscurae latuit pars ignotissima
turbae, |
| |
donec Abundanti furiis — qui rebus
Eois |
| 155 |
exitium primumque sibi produxit — ab
imis |
155 primumque C :
primoque C || |
| |
eiectus thalamis summos inuasit
honores. |
156 eiectus C :
euectus C || |
| |
quam bene dispositum terris, ut dignus
iniqui |
| |
fructus consilii primis auctoribus
instet! |
| |
sic multos fluuio uates arente per
annos |
| 160 |
hospite qui caeso monuit placare
Tonantem |
| |
inuentas primus Busiridis imbuit
aras |
| |
et cecidit saeui, qui dixerat, hostia
sacri; |
162 qui c, Isengr.
: quod O : quo Vgoletus || |
| |
sic opifex tauri tormentorumque
repertor, |
| |
qui funesta nouo fabricauerat aera
dolori, |
| 165 |
primus inexpertum Siculo cogente
tyranno |
| |
sensit opus docuitque suum mugire
iuuencum. |
| |
nullius Eutropius, quam qui se protulit,
ante |
| |
direptas possedit opes nullumque
priorem |
| |
perculit exilio solumque hoc rite
peregit, |
| 170 |
auctorem damnare
suum. Postquam obsitus
aeuo |
| |
semiuir excelsam rerum sublatus in
arcem, |
| |
quod nec uota pati nec fingere somnia
possent, |
| |
uidit sub pedibus leges subiectaque
colla |
| |
nobilium tantumque sibi permittere
fata, |
| 175 |
qui nihil optasset plus libertate
mereri, |
| |
iam iam dissimulat dominos alteque
tumescunt |
| |
seruiles animi. procerum squalore
repletus |
| |
carcer et exulibus Meroe campique
gemiscunt |
| |
Aethiopum; poenis hominum plaga personat
ardens; |
| 180 |
Marmaricus claris uiolatur caedibus
Hammon. |
| |
Asperius nihil est
humili cum surgit in altum: |
| |
cuncta ferit dum cuncta timet, desaeuit in
omnes |
| |
ut se posse putent, nec belua taetrior
ulla |
| |
quam serui rabies in libera terga
furentis; |
| 185 |
agnoscit gemitus et poenae parcere
nescit, |
| |
quam subiit, dominique memor quem uerberat
odit. |
| |
adde quod eunuchus nulla pietate
mouetur |
| |
nec generis natisue cauet. dementia
cunctis |
188 generis C :
generi C || |
| |
in similes, animosque ligant consortia
damni; |
| 190 |
iste nec eunuchis
placidus. Sed peius in
aurum |
| |
aestuat; hoc uno fruitur succisa
libido. |
| |
quid neruos secuisse iuuat? uis nulla
cruentam |
| |
castrat auaritiam. paruis exercita
furtis |
| |
quae uastare penum neglectaque sueuerat
arcae |
| 195 |
claustra remoliri, nunc uberiore
rapina |
| |
peccat in orbe manus. quidquid se Tigris ab
Haemo |
| |
diuidit, hoc certa proponit merce
locandum, |
| |
institor imperii, caupo famosus
honorum. |
| |
hic Asiam uilla pactus regit; ille
redemit |
199 uilla C : uillam
C || |
| 200 |
coniugis ornatu Syriam; dolet ille
paterna |
| |
Bithynos mutasse domo. subfixa
patenti |
| |
uestibulo pretiis distinguit regula
gentes. |
| |
tot Galatae, tot Pontus eat, tot Lydia
nummis; |
| |
si Lyciam tenuisse uelis, tot milia
ponas, |
| 205 |
si Phrygas, adde parum. propriae solacia
sorti |
| |
communes uult esse notas et uenditus
ipse |
| |
uendere cuncta cupit. certantum saepe
duorum |
| |
diuersum suspendit onus; cum pondere
index |
| |
uergit, et in geminas nutat prouincia
lances. |
| 210 |
Non pudet heu, superi,
populos uenire sub hasta? |
| |
uendentis certe pudeat. quo iure
sepulto |
211 quo C : quid
c : quod C || |
| |
mancipium tot regna tenet, tot distrahit
urbes? |
| |
pollentem solio Croesum uictoria
Cyri |
| |
fregit ut eunucho flueret Pactolus et
Hermus? |
| 215 |
Attalus heredem uoluit te, Roma,
relinqui, |
| |
restitit Antiochus praescripto margine
Tauri, |
| |
indomitos curru Seruilius egit
Isauros |
| |
et Pharos Augusto iacuit uel Creta
Metello, |
| |
ne non Eutropio quaestus numerosior
esset? |
| 220 |
in mercem ueniunt Cilices, Iudaea,
Sophene, |
| |
Romanusque labor Pompeianique
triumphi. |
| |
Quo struis hos auri
cumulos? quae pignora tantis |
| |
succedent opibus? nubas ducasue
licebit: |
| |
numquam mater eris, numquam pater; hoc tibi
ferrum, |
| 225 |
‘hoc natura negat. te grandibus India
gemmis, |
| |
te foliis Arabes ditent, te uellere
Seres: |
| |
nullus inops adeo, nullum sic urget
egestas |
| |
ut uelit Eutropii fortunam et membra
pacisci. |
| |
Iamque oblita sui nec
sobria diuitiis mens |
| 230 |
inuersas leges hominumque negotia
ludit. |
| |
iudicat eunuchus; quid iam de consule
miror? |
231 miror O : mirer
c, Heinsius || |
| |
prodigium, quodcumque gerit. quae pagina
lites |
| |
sic actas meminit? quibus umquam saecula
terris |
| |
eunuchi uidere forum? sed ne qua
uacaret |
| 235 |
pars ignominia neu quid restaret
inausum, |
| |
arma etiam uiolare parat portentaque
monstris |
| |
aggerat et secum petulans amentia
certat. |
| |
erubuit Mauors auersaque risit
Enyo |
| |
dedecus Eoum, quotiens intenta
sagittis |
| 240 |
et pharetra fulgens anus exercetur
Amazon, |
| |
arbiter aut quotiens belli pacisque
recurrit |
| |
adloquiturque Getas. gaudet cum uiderit
hostis |
| |
et sentit iam desse uiros. incendia
fumant, |
| |
muris nulla fides, squalent populatibus
agri |
| 245 |
et medio spes sola mari. trans Phasin
aguntur |
| |
Cappadocum matres, stabulisque abducta,
paternis |
| |
Caucaseas captiua bibunt armenta
pruinas |
| |
et Scythicis mutant Argaei pabula
siluis. |
| |
extra Cimmerias, Taurorum claustra,
paludes |
| 250 |
flos Syriae seruit. spoliis nec sufficit
atrox |
| |
barbarus; in caedem uertunt fastidia
praedae. |
| |
Ille tamen (quid enim
seruum mollemque pudebit? |
| |
aut quid in hoc poterit uultu flagrare
ruboris?) |
| |
pro uictore redit; truncum uexilla
secuntur |
| 255 |
et turmae similes eunuchorumque
manipli, |
| |
Hellespontiacis legio dignissima
signis. |
| |
obuius ire cliens defensoremque
reuersum |
| |
conplecti. placet ipse sibi laxasque
laborat |
| |
distendisse genas fictumque inflatus
anhelat, |
| 260 |
puluere respersus tineas et sordibus
ora |
| |
squalidior, uerbisque sonat plorabile
quiddam |
| |
ultra nequitiam fractis et proelia
narrat |
| |
perque suam tremula testatur uoce
sororem |
| |
defecisse uagas ad publica commoda
uires; |
| 265 |
cedere liuori nec sustentare
procellas |
| |
inuidiae; mergique fretis spumantibus
orat. |
| |
exoretque utinam! dum talia fatur,
ineptas |
| |
detergit lacrimas atque inter singula
dicta |
| |
flebile suspirat: qualis uenit arida
socrus |
| 270 |
longinquam uisura nurum; uix lassa
resedit |
| |
et iam uina
petit. Quid te, turpissima,
bellis |
271 turpissima C :
turpissime C || |
| |
inseris aut saeuis pertemptas Pallada
campis? |
272 saeuis . . . campis
C : saeui . . . campi C || |
| |
tu potes alterius studiis haerere
Mineruae, |
| |
tu telas, non tela, pati, tu stamina
nosse, |
| 275 |
tu segnes operum sollers urgere
puellas |
| |
et niueam dominae pensis inuoluere
lanam. |
| |
uel, si sacra placent, habeas pro Marte
Cybelen; |
| |
rauca Celaenaeos ad tympana disce
furores. |
| |
cymbala ferre licet pectusque inlidere
pinu |
| 280 |
inguinis et reliquum Phrygiis abscidere
cultris. |
| |
arma relinque uiris. geminam quid diuidis
aulam |
| |
conarisque pios odiis committere
fratres? |
| |
te magis, ah demens, ueterem si respicis
artem, |
| |
conciliare
decet. Gestis pro talibus
annum |
| 285 |
flagitet Eutropius, ne quid non polluat
unus, |
285 flagitet C :
flagitat C || |
| |
dux acies, iudex praetoria, tempora
consul! |
| |
Nil adeo foedum, quod
non exacta uetustas |
| |
ediderit longique labor commiserit
aeui. |
| |
Oedipodes matrem, natam duxisse
Thyestes |
| 290 |
cantatur, peperit fratres Iocasta
marito |
290 cantatur C :
cantantur C || |
| |
et Pelopea sibi. Thebas ac funera
Troiae |
| |
tristis Erecthei deplorat scaena
theatri. |
| |
in uolucrem Tereus, Cadmus se uertit in
anguem; |
| |
Scylla nouos mirata canes. hunc arbore
figit, |
| 295 |
eleuat hunc pluma, squamis hunc fabula
uestit, |
| |
hunc soluit fluuio. numquam spado consul in
orbe |
| |
nec iudex ductorue fuit. quodcumque
uirorum |
| |
est decus, eunuchi scelus est. exempla
creantur |
| |
quae socci superent risus luctusque
cothurni. |
| 300 |
Quam pulcher
conspectus erat, cum tenderet artus |
| |
exangues onerare toga cinctuque
grauatus |
| |
indutoque senex obscaenior iret in
auro: |
| |
humani qualis simulator simius
oris, |
| |
quem puer adridens pretioso stamine
Serum |
| 305 |
uelauit nudasque nates ac terga
reliquit, |
| |
ludibrium mensis; erecto pectore
diues |
| |
ambulat et claro sese deformat
amictu. |
| |
candida pollutos comitatur curia
fasces, |
| |
forsitan et domini. praebet miracula
lictor |
| 310 |
consule nobilior, libertatemque
daturus, |
| |
quam necdum meruit, scandit sublime
tribunal |
| |
atque inter proprias laudes Aegyptia
iactat |
| |
somnia prostratosque canit se uate
tyrannos. |
| |
scilicet in dubio uindex Bellona
pependit, |
| 315 |
dum spado Tiresias eneruatusque
Melampus |
| |
reptat ab extremo referens oracula
Nilo. |
| |
Obstrepuere auium
uoces, exhorruit annus |
| |
nomen, et insanum gemino proclamat ab
ore |
| |
eunuchumque uetat fastis accedere
Ianus. |
| 320 |
sumeret inlicitos etenim si femina
fasces, |
| |
esset turpe minus. Medis leuibusque
Sabaeis |
| |
imperat hic sexus, reginarumque sub
armis |
| |
barbariae pars magna iacet: gens nulla
probatur, |
| |
eunuchi quae sceptra ferat. Tritonia,
Phoebe, |
| 325 |
Terra, Ceres, Cybele, Iuno, Latona
coluntur: |
| |
eunuchi quae templa dei, quas uidimus
aras? |
| |
inde sacerdotes; haec intrat pectora
Phoebus; |
| |
inde canunt Delphi; Troianam sola
Mineruam |
| |
uirginitas Vestalis adit flammasque
tuetur: |
| 330 |
hi nullas meriti uittas semperque
profani. |
| |
niascitur ad fructum mulier prolemque
futuram: |
| |
hoc genus inuentum est ut seruiat. Herculis
arcu |
| |
concidit Hippolyte; Danai fugere
bipennem, |
| |
Penthesilea, tuam; claras Karthaginis
arces |
| 335 |
creditur et centum portis Babylona
superbam |
| |
femineus struxisse labor: quid nobile
gessit |
| |
eunuchus? quae bella tulit? quas condidit
urbes? |
| |
illas praeterea rerum natura
creauit, |
| |
hos fecere manus: seu prima Semiramis
astu |
| 340 |
Assyriis mentita uirum, ne uocis
acutae |
| |
mollities leuesue genae se prodere
possent, |
| |
hos sibi coniunxit similes; seu Parthica
ferro |
| |
luxuries uetuit nasci lanuginis
umbram |
| |
seruatoque diu puerili flore
coegit |
| 345 |
arte retardatam Veneri seruire
iuuentam. |
| |
Fama prius falso
similis uanoque uideri |
| |
ficta ioco; leuior uolitare per oppida
rumor |
| |
riderique nefas: ueluti nigrantibus
alis |
348 ueluti C :
sicut C : ac si c : ut si Heinsius || |
| |
audiretur olor, coruo certante
ligustris. |
| 350 |
atque aliquis grauior morum ‘si
talibus’ inquit |
| |
‘creditur et nimiis turgent mendacia
monstris, |
| |
iam testudo uolat, profert iam cornua
uultur; |
| |
prona petunt retro fluuii iuga; Gadibus
ortum |
| |
Carmani texere diem; iam frugibus
aptum |
| 355 |
aequor et adsuetum siluis delphina
uidebo, |
| |
iam cocleis homines iunctos et quidquid
inane |
| |
nutrit Iudaicis quae pingitur India
uelis.’ |
| |
Subicit et mixtis
salibus lasciuior alter: |
| |
‘miraris? nihil est, quod non in pectore
magnum |
| 360 |
concipit Eutropius. semper noua, grandia
semper |
| |
diligit et celeri degustat singula
sensu. |
| |
nil timet a tergo; uigilantibus undique
curis |
| |
nocte dieque patet; lenis facilisque
moueri |
| |
supplicibus mediaque tamen mollissimus
ira |
| 365 |
nil negat et sese uel non poscentibus
offert. |
| |
quidlibet ingenio subigit traditque
fruendum; |
| |
quidquid amas, dabit illa manus; communiter
omni |
| |
fungitur officio gaudetque potentia
flecti. |
| |
hoc quoque conciliis peperit meritoque
laborum, |
| 370 |
accipit et trabeas argutae praemia
dextrae.’ |
| |
Postquam uera fides
facinus uulgauit Eoum |
| |
gentibus et Romae iam certius inpulit
aures, |
| |
‘Eutropiumne etiam nostra dignabimur
ira? |
| |
hic quoque Romani meruit pars esse
doloris?’ |
| 375 |
sic effata rapit caeli per inania
cursum |
| |
diua potens unoque Padum translapsa
uolatu |
| |
castra sui rectoris adit. tum forte
decorus |
| |
cum Stilichone gener pacem inplorantibus
ultro |
| |
Germanis responsa dabat, legesque
Chaucis |
| 380 |
arduus et flauis signabat iura
Suebis. |
| |
his tribuit reges, his obside foedera
sancit |
| |
indicto; bellorum alios transcribit in
usus, |
| |
militet ut nostris detonsa Sygambria
signis. |
| |
laeta subit Romam pietas et gaudia
paene |
| 385 |
mouerunt lacrimas tantoque exultat
alumno: |
| |
sic armenta suo iam defensante
iuuenco |
| |
celsius adsurgunt erectae cornua
matri, |
| |
sic iam terribilem stabulis dominumque
ferarum |
| |
crescere miratur genetrix Massyla
leonem. |
| 390 |
dimouit nebulam iuuenique apparuit
ingens. |
| |
tum sic orsa
loqui: ‘Quantum te principe
possim, |
| |
non longinqua docent, domito quod Saxone
Tethys |
| |
mitior et fracto secura Britannia
Picto: |
393 et c : aut
O || |
| |
ante pedes humili Franco tristique
Suebo |
| 395 |
perfruor et nostrum uideo, Germanice,
Rhenum. |
| |
sed quid agam? discors Oriens felicibus
actis |
| |
inuidet atque alio Phoebi de cardine
surgunt |
| |
crimina ne toto conspiret corpore
regnum. |
| |
Gildonis taceo magna cum laude
receptam |
| 400 |
perfidiam et fretos Eoo robore
Mauros. |
| |
quae suscepta fames, quantum discriminis
urbi, |
| |
ni tua uel soceri numquam non prouida
uirtus |
| |
Australem Arctois pensasset frugibus
annum! |
| |
inuectae Rhodani Tiberina per ostia
classes |
| 405 |
Cinyphiisque ferax Araris successit
aristis. |
| |
Teutonicus uomer Pyrenaeique
iuuenci |
| |
sudauere mihi; segetes mirantur
Hiberas |
| |
horrea; nec Libyae senserunt damna
rebellis |
| |
iam transalpina contenti messe
Quirites. |
| 410 |
ille quidem soluit meritas (scit Thabraca)
poenas, |
| |
ut pereat quicumque tuis conflixerit
armis. |
| |
Ecce repens isdem
clades a partibus exit |
412 repens C :
recens C || |
| |
terrorisque minus, sed plus habitura
pudoris, |
| |
Eutropius consul. pridem tolerare
fatemur |
| 415 |
hoc genus, Arsacio postquam se regia
fastu |
| |
sustulit et nostros corrupit Parthia
mores. |
| |
praefecti sed adhuc gemmis uestique
dabantur |
| |
custodes sacroque adhibere silentia
somno. |
| |
militia eunuchi numquam progressa
cubili, |
| 420 |
non uita spondente fidem, sed inertia
tutum |
| |
mentis pignus erat. secreta monilia
seruent, |
| |
ornatus curent Tyrios: a fronte
recedant |
| |
imperii. tenero tractari pectore
nescit |
| |
publica maiestas. numquam uel in aequore
puppim |
| 425 |
uidimus eunuchi clauo parere
magistri. |
| |
nos adeo sperni faciles, orbisque
carina |
| |
uilior? Auroram sane, quae talia
ferre |
| |
gaudet, et adsuetas sceptris muliebribus
urbes |
| |
possideant: quid belligeram communibus
urunt |
| 430 |
Italiam maculis nocituraque probra
seueris |
| |
admiscent populis? peregrina piacula
forti |
| |
pellantur longe Latio nec transeat
Alpes, |
| |
dedecus; in solis, quibus extitit, haereat
aruis. |
| |
scribat Halys, scribat famae contemptor
Orontes: |
434 scribat . . . scribat
O ] scibat . . . scibat Birt || |
| 435 |
per te perque tuos obtestor Roma
triumphos, |
| |
nesciat hoc Thybris, numquam poscentibus
olim |
| |
qui dare Dentatis annos Fabiisque
solebat. |
| |
Martius eunuchi repetet suffragia
Campus? |
| |
Aemilios inter seruatoresque
Camillos |
| 440 |
Eutropius? iam Chrysogonis tua, Brute,
potestas |
| |
Narcissisque datur? natos hoc dedere
poenae |
| |
profuit et misero ciuem praeponere
patri? |
| |
hoc mihi Ianiculo positis Etruria
castris |
| |
quaesiit et tantum fluuio Porsenna
remotus? |
| 445 |
hoc meruit uel ponte Cocles uel Mucius
igne? |
| |
uisceribus frustra castum Lucretia
ferrum |
| |
mersit et attonitum tranauit Cloelia
Thybrim? |
| |
Eutropio fasces adseruabantur
adempti |
| |
Tarquiniis? quemcumque meae uexere
curules, |
| 450 |
laxato ueniat socium auersatus
Auerno. |
| |
inpensi sacris, Decii, prorumpite
bustis |
| |
Torquatique truces animosaque pauperis
umbra |
| |
Fabricii tuque o, qui forte inferna
piorum |
| |
iugera et Elysias scindis, Serrane,
nouales. |
| 455 |
Poeno Scipiadae, Poeno praeclare
Lutati, |
| |
Sicania Marcelle ferox, gens Claudia,
surgas |
| |
et Curii series; et, qui sub iure
negasti |
| |
uiuere Caesareo, paruo procede
sepulchro, |
| |
Eutropium passure Cato; remeate
tenebris, |
| 460 |
agmina Brutorum Coruinorumque
cateruae. |
| |
eunuchi uestros habitus, insignia
sumunt |
| |
ambigui Romana mares; rapuere
tremendas |
| |
Hannibali Pyrrhoque togas; flagella
perosi |
| |
adspirant trabeis; iam non umbracula
gestant |
| 465 |
uirginibus, Latias ausi uibrare
secures. |
| |
Linquite femineas,
infelix turba, latebras, |
| |
alter quos pepulit sexus nec suscipit
alter, |
| |
execti Veneris stimulos et uulnere
casti, |
| |
mixta duplex aetas inter puerumque
senemque |
| 470 |
nil medium; falsi, conplete sedilia,
patres, |
| |
ite, noui proceres, infecundoque
senatu |
| |
Eutropium stipate ducem; celebrate
tribunal |
| |
pro thalamis, uerso iam discite more
curules, |
| |
non matrum pilenta
sequi. Ne prisca
reuoluam |
| 475 |
neu numerem quantis iniuria mille per
annos |
| |
fit retro ducibus, quanti foedabitur
aeui |
| |
canities, unam subeant quot saecula
culpam, |
| |
inter Arinthaei fastos et nomen
erile |
| |
seruus erit dominoque suos aequalis
honores |
| 480 |
inseret. heu semper Ptolemaei noxia
mundo |
| |
mancipia! en alio laedor grauiore
Pothino |
| |
et patior maius Phario scelus. ille
cruorem |
| |
consulis unius Pellaeis ensibus
hausit: |
| |
inquinat hic
omnes. Si nil priuata
mouebunt, |
| 485 |
at tu principibus, uestrae tu prospice
causae |
| |
regalesque auerte notas. hunc accipit
unum |
| |
aula magistratus; uobis patribusque
recurrit |
| |
hic alternus honos. in crimen euntibus
annis |
| |
parce, quater consul! contagia fascibus,
oro, |
| 490 |
defendas ignaua tuis neu tradita
libris |
| |
nomina uestitusque meos, quibus omne quod
ambit |
| |
Oceanus domui, tanta caligine
mergi |
| |
calcarique sinas. nam quae iam bella
geramus |
| |
mollibus auspiciis? quae iam conubia
prolem |
| 495 |
uel frugem latura seges? quid fertile
terris, |
| |
quid plenum sterili possit sub consule
nasci? |
| |
eunuchi si iura dabunt legesque
tenebunt, |
| |
ducant pensa uiri mutatoque ordine
rerum |
| |
uiuat Amazonio confusa licentia
ritu. |
| 500 |
Quid trahor ulterius?
Stilicho, quid uincere differs, |
| |
dum certare pudet? nescis quod turpior
hostis |
| |
laetitia maiore cadit? piratica
Magnum |
| |
erigit, inlustrat seruilis laurea
Crassum. |
| |
adnuis. agnosco fremitum, quo palluit
Hebrus, |
| 505 |
quo Mauri Gildoque ruit. quid Martia
signa |
| |
sollicitas? non est iaculis hastisue
petendus: |
| |
conscia succumbent audito uerbere
terga, |
| |
ut Scytha post multos rediens exercitus
annos, |
| |
cum sibi seruilis pro finibus obuia
pubes |
| 510 |
iret et arceret dominos tellure
reuersos, |
| |
armatam ostensis aciem fudere
flagellis: |
| |
notus ab inceptis ignobile reppulit
horror |
| |
uulgus et adductus sub uerbere torpuit
ensis.’ |
513 adductus C :
addictus C || |
|
§ |
